Rolduc

Uit Genealogie Limburg Wiki

Tekst in deze versie bewerkt naar Abdij Rolduc en andere bronnen

Rolduc is een kloostercomplex binnen de gemeente Kerkrade (aan de oostzijde). De naam is van oudsher bekend van de voormalige middeleeuwse abdij, en in de moderne tijd van het ook aldaar gevestigde, gelijknamige onderwijsinstituut en seminarie. Het is het grootste bewaard gebleven kloostercomplex van Nederland. De abdij speelde een belangrijke rol in de middeleeuwen als godsdienstig en cultureel centrum. Ze heeft ook een belangrijke rol gespeeld in de geschiedenis van de Europese steenkoolwinning.

Naam

Rolduc (Latijn: Roda Ducis, ook Closterroda, Kloosterrade) is een oude Waalse samentrekking van Rode-le-Duc, Frans voor s-Hertogenrade, en zo verwijzend naar de hertog van Limburg. De Nederlandse naam voor de locatie is Kloosterrade, aldus te onderscheiden van het nabijgelegen en al eerder bestaande kerkdorp Kerkrade, en de thans op Duits grondgebied gelegen stad 's-Hertogenrade. Alle drie deze namen zijn afgeleid van de oorspronkelijke aanduiding Rode (zo in 1108), die het gehele kerngebied betrof waarnaar ook de heerlijkheid Land van Rode of Land van 's-Hertogenrade is genoemd. Kern van het gebied was de burcht Rode, rechts van de rivier de Worm (Duits: Wurm) en de abdij links daarvan, de abdij van Rode.

's-Hertogenrade (thans Herzogenrath) was in de Middeleeuwen de hoofdstad van het Land van Rode, een van de Landen van Overmaas. De burcht Rode in het centrum van de stad herinnert aan dit luisterrijke verleden. In 1288 kwam het kleine vorstendom na de Slag bij Woeringen samen met het hertogdom Limburg in handen van de hertogen van Brabant. Het volgde de geschiedenis van de Zuidelijke Nederlanden tot in 1815. In dat jaar werd het Franse departement van de Nedermaas opgeheven. Enkele delen daarvan, waaronder Herzogenrath, werden aan Pruisen afgestaan.

In 1630 werd Kerkrade tot een eigen heerlijkheid verheven. De abt deelde de wereldlijke macht met de heren die op kasteel Erenstein (in het noorden van de huidige gemeente Kerkrade) woonden. Dit kasteel bestond al voor 1300.

Geschiedenis van de Abij

  • 1ste Rolduc (1104-1819): abdij
  • 2de Rolduc (1831-1843): kleinseminarie bisdom Luik
  • 3de Rolduc (1843-1946): onderwijsinstituut voor Nederland en daarbuiten
  • 4de Rolduc (1946-1970): kleinseminarie bisdom Roermond
  • 5de Rolduc (1970-heden): multifunctioneel cultureel centrum en grootseminarie van het bisdom Roermond (sinds 1974)
Het huidige complex van Rolduc

Stichting

Anno 1104 besloot een jonge priester, Ailbertus van Antoing, samen met twee gelijkgezinden het klooster in Doornik te verlaten. Ze migreerden naar het land van Rode (Kerkrade/'s-Hertogenrade) om daar een Augustijnen-klooster te stichtten op het land van Van Adelbert, graaf van Saffenberg aan de Ahr. Dit vormt het begin van de latere abdij Rolduc in het Land van 's-Hertogenrade.

In 1106 begon hij samen met Embrico van Mayschoss met het bouwen van een crypte die in 1108 voltooid werd. Ze legden samen de fundamenten van de kloosterkerk die in 1209 gereed kwam.

Na onenigheid over de verdere bouw besloot Ailbertus in 1111 weg te gaan. Hij stierf in het jaar 1122 te Sechtem bij Bonn. Na meer dan 750 jaar, in 1895, werd zijn gebeente in de crypte bijgezet. In 2005 werd een traject gestart dat moet leiden tot zijn zaligverklaring.

Behoud

De abdij heeft in zijn bestaan veel aanslagen en branden overleefd. Zijn behoud is ook te danken aan de 17e-eeuwse abt Winandus Lamberti die streed voor het klooster. De abten Bock en Heyendal hervormden de abdij in de 18e eeuw om het religieuze leven te herstellen.

Mijnbouw

Bij octrooi van Maria Theresia ontving de Abdij van Rolduc op 2 januari 1723 het recht tot het exploiteren van de steenkoolmijnen in het gebied van Kerkrade. Door een professionele aanpak van de mijnbouw in de 18e eeuw leverde dit rendabele inkomsten op. In de 17e en 18e eeuw werd de abdij flink verbouwd en is de rococo bibliotheek opgeleverd.

Huidig gebruik

Na de restauratie van Rolduc werd het opengesteld als Centrum voor scholen en congressen. Sinds 1970 is Rolduc een centrum voor congressen, studenten, toeristen en allerlei andere evenementen. Sinds 1974 is het seminarie van het bisdom Roermond er gevestigd. Tevens is een gedeelte in gebruik als hotel. Het congrescentrum kan 300 gasten herbergen. Ook is in de bijgebouwen de scholengemeenschap College Rolduc gevestigd.

In 2004 vierde Rolduc zijn 900-jarig bestaan.

Annales Rodenses

De geschiedenis van Rolduc is vooral bekend dankzij de Annales Rodenses, een kroniek over de periode 1104-1157. Deze zijn waarschijnlijk rond 1155 door een broeder van Rolduc geschreven. Later werd deze annalen voortgezet door de latere abt Heyendal. De Continuatio begon waar de Annales Rodenses ophielden. Heyendal begon ermee in het jaar dat hij zijn gelofte aflegde, in 1685.

Externe links