6.420
bewerkingen
Wijzigingen
Uit Genealogie Limburg Wiki
k
lf
'''Wachtendonk''' is een plaats in het district Kleef in de Duitse deelstaat Noord-Rijnland-Westfalen (Regierungsbezirk Düsseldorf). De gemeente telde op per 1-1-2007: 7917 inwoners. Ze bestaat uit de deelgemeenten Wachtendonk en Wankum.
Buurgemeenten van de nieuwe gemeente Wachtendonk zijn: [[Straelen]] in het westen en noorden; Kerken in het oosten; [[Kempen]], [[Grefrath]] (bij [[Ambt Krieckenbeck|Krieckenbeck]], net over de grens bij Venlo) en Nettetal in het zuiden (de laatste drie behorend tot het district [[Viersen]]).
[[Afbeelding:Wachtendonck (Atlas van Loon).jpg|thumb|600px|right| Wachtendonk in 1649]]
==Geschiedenis==
Wachtendonk en Wankum behoorden in de middeleeuwen tot het [[Overkwartier van Gelre]] en dus tot de Zuidelijke Nederlanden.
===Wachtendonk===
Na de Romeinse tijd ging het gebied van het huidige Wachtendonk - toen het ''Land Geißern'' geheten - tot de Frankische ''Mulgouw'' behoren. In de 12e eeuw namen de aartsbisschoppen van Keulen het Land Geißern in bezit. Hun voogden vestigden zich op een verhoging in het moeras, een zogeheten donk, en bouwden daar een waterburcht. Deze adellijke familie is hier te vinden onder [[Van Wachtendonk]]. Van deze 'waterdonk' is de naam Wachtendonk afgeleid. Wachtendonk behoorde sinds 1326 tot het Overkwartier van Gelre en kreeg in 1343 stadsrechten.
In de tachtigjarige oorlog werd Wachtendonk verschillende malen door de Nederlanders veroverd en door de Spanjaarden weer terug veroverd: in 1572 werd de vesting door Willem van Oranje bezet, in 1578 veroverden de Staten Generaal de stad opnieuw en behielden haar tien jaar. In 1588 werd Wachtendonk door graaf Ernst von Mansfeld voor Spanje terug veroverd, om in 1600 weer door de Nederlanders te worden ingenomen. Versterkte wallen en grachten vermochten echter de Spanjaarden niet te weerhouden. In 1607 werden de versterkingen geslecht.
Tijdens de Spaanse successieoorlog werd het gebied door Pruisen ingenomen. Samen met andere gemeenten van het Overkwartier werd hieruit bij de Vrede van Utrecht in 1713 Pruisisch Opper-Gelre gevormd.
In 1794 bezetten de Fransen de linker Rijnoever en bleven daar twintig jaar. Wachtendonk behoorde tot het in 1798 gestichte [[Departement van de Roer]]. Na Napoleons nederlaag kwam de stad in 1815 weer aan Pruisen.
In 1969 vond bij gemeentelijke herindeling een fusie met Wankum plaats.
===Wankum===
De naam Wankum is afgeleid van het Frankische ''Wankheim'' ('Huis in het weideland'). De uitgang ''-um'' betekent ''-heim'', zoals we die ook vinden in [[Lottum]], [[Latum]], [[Sevenum]], [[Stockum]], [[Wanssum]] etc. In 1279 werd Wankum voor het eerst (als ''Wanchheim'') vermeld. Toen vond hier een samenkomst plaats van Hertog Jan van Brabant, de Keulse aartsbisschop Siegfried van Westerburg, Graaf Diederik van Kleef en Graaf Reinoud I van Gelder waarbij de zogenoemde 'Wankumer Landvrede' werd gesloten. In dit verdrag beloofden de partijen elkaar wederzijdse bijstand tegen valsmunterij en roofridders.
===Bestuurlijke indeling===
Evenals Wachtendonk en samen met andere delen van Gelre kwam Wankum bij de Vrede van Utrecht (1713) aan Pruisen, stond het van 1798 tot 1814 onder Franse heerschappij, maar werd het in 1815 met de gehele Nederrijn aan het koninkrijk Pruisen toegewezen. In 1816 werd hieruit de ''Landkreis Geldern'' gevormd als een der meer dan 40 ''Landkreisen'' van de Provincie Gulik-Kleef-Berg, de latere Pruisische Rijnprovincie.
Sinds 1975 is het oude district Kleef samen met de vroegere Kreis Geldern en delen van de districten Moers en Rees omgevormd tot het nieuwe nederrijnse grootdistrict Kleef. Vanwege zijn zuidelijke ligging is Wachtendonk echter duidelijk richting Kempen en Krefeld georienteerd.
==Monumenten==
Weinig in Wankum herinnert nog aan het verre verleden. De straatnaam "An der Dingbank" echter verwijst nog naar de plaats waar vonnissen gesproken en uitgevoerd werden. <br>
Wachtendonk daarentegen bezit een schilderachtige historische stadskern, met een stratenplan dat 300 jaar intact is gebleven. De hele stadskern is beschermd. Bezienswaardig zijn verder:
*Kasteelruine (bouw begonnen 12 eeuw) van de heren [[Van Wachtendonk]].
*St. Michaelkerk (bouw begonnnen in 1380)
*Huis Püllen uit 1634
*Voormalige kruittoren (''Pulverturm'')
===Wachtendonckse Psalmen===
De beroemde Oudnederfrankische (oftewel Oudnederlandse) [[Wachtendonckse Psalmen]] komen niet hier vandaan, maar uit het nu Belgisch-Limburgse [[Munsterbilzen]]; ze zijn genoemd naar de Luikse priester Arnold Wachtendonck. <br>
Wel met Wachtendonk verbonden was een andere geestelijke: Winnemar Gruters van Wachtendonk († 1466 in Keulen), pastoor van Wachtendonk, officiaal en vicaris-generaal van het Aartsbisdom Keulen.
[[Categorie: Overkwartier van Gelre]]
[[Categorie: Periferie van Limburg]]
Buurgemeenten van de nieuwe gemeente Wachtendonk zijn: [[Straelen]] in het westen en noorden; Kerken in het oosten; [[Kempen]], [[Grefrath]] (bij [[Ambt Krieckenbeck|Krieckenbeck]], net over de grens bij Venlo) en Nettetal in het zuiden (de laatste drie behorend tot het district [[Viersen]]).
[[Afbeelding:Wachtendonck (Atlas van Loon).jpg|thumb|600px|right| Wachtendonk in 1649]]
==Geschiedenis==
Wachtendonk en Wankum behoorden in de middeleeuwen tot het [[Overkwartier van Gelre]] en dus tot de Zuidelijke Nederlanden.
===Wachtendonk===
Na de Romeinse tijd ging het gebied van het huidige Wachtendonk - toen het ''Land Geißern'' geheten - tot de Frankische ''Mulgouw'' behoren. In de 12e eeuw namen de aartsbisschoppen van Keulen het Land Geißern in bezit. Hun voogden vestigden zich op een verhoging in het moeras, een zogeheten donk, en bouwden daar een waterburcht. Deze adellijke familie is hier te vinden onder [[Van Wachtendonk]]. Van deze 'waterdonk' is de naam Wachtendonk afgeleid. Wachtendonk behoorde sinds 1326 tot het Overkwartier van Gelre en kreeg in 1343 stadsrechten.
In de tachtigjarige oorlog werd Wachtendonk verschillende malen door de Nederlanders veroverd en door de Spanjaarden weer terug veroverd: in 1572 werd de vesting door Willem van Oranje bezet, in 1578 veroverden de Staten Generaal de stad opnieuw en behielden haar tien jaar. In 1588 werd Wachtendonk door graaf Ernst von Mansfeld voor Spanje terug veroverd, om in 1600 weer door de Nederlanders te worden ingenomen. Versterkte wallen en grachten vermochten echter de Spanjaarden niet te weerhouden. In 1607 werden de versterkingen geslecht.
Tijdens de Spaanse successieoorlog werd het gebied door Pruisen ingenomen. Samen met andere gemeenten van het Overkwartier werd hieruit bij de Vrede van Utrecht in 1713 Pruisisch Opper-Gelre gevormd.
In 1794 bezetten de Fransen de linker Rijnoever en bleven daar twintig jaar. Wachtendonk behoorde tot het in 1798 gestichte [[Departement van de Roer]]. Na Napoleons nederlaag kwam de stad in 1815 weer aan Pruisen.
In 1969 vond bij gemeentelijke herindeling een fusie met Wankum plaats.
===Wankum===
De naam Wankum is afgeleid van het Frankische ''Wankheim'' ('Huis in het weideland'). De uitgang ''-um'' betekent ''-heim'', zoals we die ook vinden in [[Lottum]], [[Latum]], [[Sevenum]], [[Stockum]], [[Wanssum]] etc. In 1279 werd Wankum voor het eerst (als ''Wanchheim'') vermeld. Toen vond hier een samenkomst plaats van Hertog Jan van Brabant, de Keulse aartsbisschop Siegfried van Westerburg, Graaf Diederik van Kleef en Graaf Reinoud I van Gelder waarbij de zogenoemde 'Wankumer Landvrede' werd gesloten. In dit verdrag beloofden de partijen elkaar wederzijdse bijstand tegen valsmunterij en roofridders.
===Bestuurlijke indeling===
Evenals Wachtendonk en samen met andere delen van Gelre kwam Wankum bij de Vrede van Utrecht (1713) aan Pruisen, stond het van 1798 tot 1814 onder Franse heerschappij, maar werd het in 1815 met de gehele Nederrijn aan het koninkrijk Pruisen toegewezen. In 1816 werd hieruit de ''Landkreis Geldern'' gevormd als een der meer dan 40 ''Landkreisen'' van de Provincie Gulik-Kleef-Berg, de latere Pruisische Rijnprovincie.
Sinds 1975 is het oude district Kleef samen met de vroegere Kreis Geldern en delen van de districten Moers en Rees omgevormd tot het nieuwe nederrijnse grootdistrict Kleef. Vanwege zijn zuidelijke ligging is Wachtendonk echter duidelijk richting Kempen en Krefeld georienteerd.
==Monumenten==
Weinig in Wankum herinnert nog aan het verre verleden. De straatnaam "An der Dingbank" echter verwijst nog naar de plaats waar vonnissen gesproken en uitgevoerd werden. <br>
Wachtendonk daarentegen bezit een schilderachtige historische stadskern, met een stratenplan dat 300 jaar intact is gebleven. De hele stadskern is beschermd. Bezienswaardig zijn verder:
*Kasteelruine (bouw begonnen 12 eeuw) van de heren [[Van Wachtendonk]].
*St. Michaelkerk (bouw begonnnen in 1380)
*Huis Püllen uit 1634
*Voormalige kruittoren (''Pulverturm'')
===Wachtendonckse Psalmen===
De beroemde Oudnederfrankische (oftewel Oudnederlandse) [[Wachtendonckse Psalmen]] komen niet hier vandaan, maar uit het nu Belgisch-Limburgse [[Munsterbilzen]]; ze zijn genoemd naar de Luikse priester Arnold Wachtendonck. <br>
Wel met Wachtendonk verbonden was een andere geestelijke: Winnemar Gruters van Wachtendonk († 1466 in Keulen), pastoor van Wachtendonk, officiaal en vicaris-generaal van het Aartsbisdom Keulen.
[[Categorie: Overkwartier van Gelre]]
[[Categorie: Periferie van Limburg]]
