Brontekst bekijken van Van Velraedt genaamd Meuter

'''Van Velraedt genaamd Meuter''', ook '''Von Velrath genannt Meuter''', spellingsvarianten: ''Velraet'', ''Velraidt'', ''Velroide'', ''Velrod'', adellijke familie uit Limburg (in [[Gronsveld]] en [[Midden-Limburg]]), [[Heinsberg (stad)|Heinsberg]] (in het [[land van Gulik]]) en de omgeving [[Aken (stad)|Aken]]. Vermeldingen uit de 16e en 17e eeuw.

De [[Swalmen|Swalmer]] burgerfamilie [[Meuter]] stamt van deze adellijke familie af (zie ''Literatuur'').   

==Nederlandse vermeldingen==
===Henrick===
*1609: Joncker Heinrich van Velraed genant Meuter wordt na de oprichting van de schepenbank van [[Oost]] als eerste Schout benoemd.  
*1613: Rentmeester Hendrik van Velraet genaamd Meuter (Archief Graafschap Gronsveld en  heerlijkheid Slenaken.) 
*1614 Henrich van Velrad genaamd Meuter, drossaard van Gronsveld.
*1623 juni 16 Jonker Henrick van Velrade gen. Meuter, zijn erfgename Joff. Maria Rykels - Rijksarchief Hasselt, ‘s Gravenvoeren 09 - leenregister Jezuieten. 
*1624: Overleden te [[Breust]]: Jonker Henrick van Velraet genaamd Meuter, schout te Oost en schepen te Breust, echtgenoot van Isabella van den Broeck, overl. te Gronsveld 1604.
===Johan===
*1616: Johan van Velraedt, genaamd Meuter, en Clara Margaretha van Palandt, leenheren van het huis [[Maasbree]]. (Archief van het klooster Mariaweide te [[Venlo]])    
*1627: Johan Velraedt genaamd Meuter wordt als hulder van Margaretha Hundt, weduwe Holtmoelen, beleend met de heerlijkheid [[Tegelen]], de hof genaamd to Puteyck (= de Putting te [[Kessel]]) en het Alde Huys to Zwalmen (= de Naborch te [[Swalmen]]). (Hof van Gelder te Roermond)<ref>- 1627 mei 11, folio 1 verso - 3:<br>
''Akte van belening voor Johan van Velraedt genaamd Meuter namens Margaretha Hundt (Zum Busch), weduwe van Engelbert van Holtmuelen met drie lenen, te weten: 1e de alde heerlijkheid Tegelen met toebehoren, zoals de smalle tiende en de kerkgift van Wysschel, 21 leenmannen, dat huis Holtmeulen met de grote tiende en ruebtiende en een steyl in de Maas, de hof Bongart, 2e de hof to Putting gelegen te Kessel met de molenstat op de Taesbeek en 3e dat alde huis to Swalmen geheten Rathem.'' 
Bron: Archief van het Hof van Gelder te Roermond 1580-1794, inv.nr. 1058 -- Leenregister 1627-1631.   Register  R, zie :[http://landvankessel.nl/klapperleenreg/register1627-1631.htm]</ref>
*1631: Johan Velraedt genaamd Meuter, echtgenoot van Clara Margaretha van Palland.   (Hof van Gelder, Archief Klooster Elisabethsdal te [[Nunhem]]) 
*1631-1636: Johan Velraedt genaamd Meuther en zijn schoonzoon Johan Praijon. (Hof van Gelder, Archief Klooster St.-Elisabethsdal te Nunhem)

==Duitse vermeldingen==
*1527 Johann van Velraedt genaamd Mutter wordt genoemd als leenman van het huis [[Heinsberg]]. (Huisarchief Almelo)
*1538 en 1544: Heinrich von Beeck, gehuwd met Anna von Velrath gt. Meuter, wordt met de Hof tot Broken beleend
*1558-1564: Ida, weduwe van Konrad (Kuno) von Vellrath (Vellrodt) gen. Meuter, voogd van [[Brüggen]], wonende te [[Dülken]], procedeert, en vanaf 1561 ook haar zoon, Tilman von Vellrath gen. Meuter, Amtmann van [[Dalenbroek]]
*1566: Tilman van Velraidt genant Meuter, gegoed te Dülken (D). (Archief kasteel Holtmeulen) 
*1585 Tilman von Velrath (Velrod, Velraidt) gen. Meuter, gerechtsvoogd te Heinsberg overleden, weduwe: Gertrud Steingens, minderjarige kinderen o.m. Konrad, Johannes, Wilhelm
*1570: Johann Meuter, leenman van Heinsberg
*Barones Elise von Velrath-Meuter (1569-1596), echtgenote van Graaf Adam von Hatzfeld, geb. 1562. Kinderen: Graaf Johann von Hatzfeld, geb. 1591 en Prinses Maria von Hatzfeld, geb. 1595.  
*Lambert von Velrath genannt Meuter, Kaiserl. Generalfeldwachtmeister in de 30-jarige oorlog.
*1634 Wirich Meuter overlijdt, zijn broeder Heinrich Velrath (Velleradt, Vellradt) gen. Meuter maakt aanspraak op erfenis Dahlen (mogelijk [[Dalheim-Rödgen|Dalheim]] (Hgm. [[Gulik (land)|Gulik]], ambt [[Wassenberg]], kr. [[Erkelenz]]).
* 1657: Johann Peter von Velrath huwt te [[Aken (stad)|Aken]] met Gertrud von Stroyff. Zoons: Hernann Wilhelm, geb. 1665 te Aken en  Stefan, geb. 1672 te Aken.

===Bron===
*A.J. Welschen 2004: 'Het geslacht ''Van Velraedt'' genaamd ''Meuter'' en de Swalmer familie ''Meuter'' ' [Genealogisch-historische dataverzameling].

==Familiegebeurtenissen familie Meuter (Velraet) tot ongeveer 1630==
(Voornamelijk gebaseerd op een selectie uit de ''Kroniek van Beesel en Belfeld en Swalmen'' van Loe Giesen) 

*dinsdag 9 april 1566
DÜLKEN - Coin tho Leymis wordt beleend met de leengoederen waarmee hij eerder op 18 januari 1563 was beleend, namelijk 12 morgen land met de korte zijden gelegen tussen de Hohe Strais en de Naebur Lickwegh, lange zijden tussen Arnt tho Rith en Gerhardt tho Brassell.
- Tevens zonder datum: "Noch ein hoffstadt anhaltende ungefierlich zwehen morgen ein furheuft die Kivihtstrais das ander furheuft die alts brock genant, ein seide Peter tho Leymis und die ander siede Gerarth vurss. Noich ungeferlich so landt und peesch anhaltende funfftenhalben morgen gelegen mit einen furheubt Theiss Klaiss das ander furheuft der wegh so van Amor uf Dulcken gheit ein seide Pauwels Glucks die ander seide '''Tilman van Velraidt genant Meuter''', Arnth Wevers und Dierichsghen Neen. Noch ungeferlich vierthen morgen lantz gelegen mit einen furheuft Gerhardt tho Braessel das ander furheuft Theis Deckers und mher andere erben ein seide Arnth tho Ryth und die ander siede Peter tho Leymis."
GA Venlo, Archief Huis Holtmeulen, Leenregister Huis Holtmeulen, fol. 15-15vs.

*vóór 11 november 1607
Z.P. - Gehuwd: Albertus Vorstermans en Joanna NN.
GA Roermond, Registers DHO.
Uit dit huwelijk:
1. Albertus Vorstermans, ged. Roermond 11-11-1607 (get. Joannes Meuters en Elijzabeth van Lom). 

*14 mei 1613
Inwendige organisatie van het graafschap Gronsveld en de heerlijkheid Slenaken.
Inkomsten uit cijnzen, keurmeden en pachten
Los- en erfpachten 
140 Akte van overeenkomst tussen rentmeester '''Hendrik van Velraet genaamd Meuter''' en de Erven Van Eymal betreffende de betaling van achterstallige pachten 
1613, mei 14, 1 stuk 

*17 februari 1617
SWALMEN / VENLO - Lenardt van Asselt gehuwd met Erm Linden verkoopt aan Gerard Meuters, smid van Swalmen, gehuwd met Metteld Gulickers, een huis gelegen te Venlo aan de Helpoort. Later beschud door Lenard Janssen zoon van Jan Lenarts.
GA Venlo,, archiefnummer 150, Archief Schepenbank Venlo; B 2592, fol. 29vs; 

8vóór 11 juni 1619
Z.P. - Gehuwd: Joannes Keutgen en Catharina Thonissen [alias Fabri?].
Uit dit huwelijk:
1. Maria Keu..en, ged. Asselt 11-6-1619 (get. Joannes Quijten en ... op de Berg).
2. Anna Keutgen, ged. Asselt 28-8-1621 (get. Gerardus van Baxen en Wendelina Quijten; dr. van Joannes x Catharina Th..nissen).
3. Antonius Keutgen, ged. Asselt 10-10-1622 (get. Joannes Meuters en Ida Wolters; zn. van Joannes x Catharina Thonissen).

*5 februari 1621
Gedenkdag Anna Spee, echtgenote van '''Conrardus a Velraedt''' [overl. Baarlo 3-2-1639]. Memoriale Minderbroeders Roermond.

*1621, z.d.
SWALMEN - Overdracht land.
Ten overstaan van Arnoldt Meutters, dagelijks richter, Nellis Lindemans en Wilhelm aen gen Beeck, schepenen van Swalmen en Asselt, draagt Gerhardt van Rogkel met toestemming van zijn vrouw Enken 3 vierdel land in het Wijlerveldt gelegen met een korte en een lange zijde grenzend aan het goed van Johan aen gen Rae, met de andere lange zijde aan Johan her Gotschalcks en met de resterende korte zijde aan Theuniss van Behringen, voor een niet genoemd bedrag over aan Johan Schmeet en Gebelken Kelleners, echtelieden.
RAL Maastricht, SA Swalmen en Asselt, magazijnlijst nr. 19 fol. 1vs.

*2 april 1621
VENLO - Godfried van Steijnen en Ermgard van Dursdael verkopen land te Venlo aan Gerard Meuter en Mettel Gulikers.
GA Venlo, SA Venlo, charters afkomstig van het RAL Maastricht, Doos 5 (ca. 1600-1694), niet genummerd.

*februari 1622, z.d.
SWALMEN - Overdracht land.
Ten overstaan van Arnolt Meutters, dagelijks richter, Nelliss Lindemans, Wilhelm aen gen Beeck en Gaetz Krompfoetz, schepenen van Swalmen en Asselt, draagt Henderich Horst met toestemming van zijn vrouw Marie Bilemeckers ongeveer 1 morgen in de Wijler Oe gelegen tussen land van de Nieuwenhof ('Nouwenhaever lant') en met de korte zijden grenzend aan de Aldengorer Driesch en erf van het Weijer Clooster, belast met tiende, voor een bedrag van 120 gulden welke reeds zijn voldaan, over aan Goert Quiten, halfman te Asselt, en Catharina Steinen, echtelieden.
RAL Maastricht, SA Swalmen en Asselt, magazijnlijst nr. 19 fol. 2vs.

*1631-1636
194. Stukken betreffende een proces voor het Hof van Gelder tussen de pastoor van Maasbree en St. -Elisabethsdal enerzijds en '''Johan Velraedt genaamd Meuther''' en zijn schoonzoon Johan Praijon anderzijds inzake de omvang en inning van de nieuwe tienden. 1633 -1636 1 omslag 

217. Stukken betreffende een proces voor het Hof van Gelder tegen '''Johan Velraedt, genaamd Meuter''', echtgenoot van Clara Margaretha van Palland, inzake de presentatie van de pastoor na het overlijden van pastoor Johan Daniels. 1631 1 omslag.
(bron 14.D035, Archief van het Klooster Elisabethsdal te Nunhem, 1240 - 1797 K. Schutgens. Maastricht 1979.)

*15 maart 1624
SWALMEN-MIDDELHOVEN - Overdracht huis en hof.
Ten overstaan van Johan Meutters, dagelijks richter, Nellis Lindemans en Wilhelm an gen Beeck, schepenen van Swalmen en Asselt, draagt Balttis Schrinewircker uit Ruremunde met toestemming van zijn vrouw Janne huis, hofplaats en land te Middelhoven gelegen tussen Goerdtgen Boltten en Goert Jans, met de korte zijden grenzend aan de straat en aan land van het altaar, voor een bedrag van 375 gulden Roermonds, godsheller 3 stuiver en licop volgens landrecht, over aan Thiss van Cruchten en Metgen, echtelieden
. RAL Maastricht, SA Swalmen en Asselt, magazijnlijst nr. 19 fol. 2-2vs.

*24 september 1624
SWALMEN - Voogdgeding.
- De prior van de Carthauseren hoff laat door zijn 'dhiener' klagen ('becroenen') dat de weg die van oudsher naar het Buggenummer veer loopt, op last van de heer of vrouwe van Hillenraet is afgesloten, waardoor de veedrift en ander verkeer de doorgang wordt ontnomen en gehinderd; hij verzoekt om deze weg als van ouds open te stellen.
- De armenmeesters van Ruremunde klagen dat de beesten van de Armenhoff upgen Raedt niet behoorlijk naar de weidegronden kunnen worden gebracht; zij verzoeken dat deze weg weer zoals van oudsher kan worden opengesteld.
- Nellis Lindemans, scholtis Cruchten en Jan in gen Nouwenhoff klagen dat de mensen bij de hof van Johan voornoemd door het veld gaan en in de landerijen diverse wegen maken waar echter geen weg hoort te gaan, en dat zij in het broek over de Schwalm een 'steech' leggen waar zij over gaan, waardoor grote schade ontstaat; zij verzoeken om hieraan een einde te maken. - Goerdt Quiten, halfman te Asselt, klaagt dat het veehek ('valderen') aan Boeckes Stap te Asselt ongerepareerd blijft liggen hoewel de naburen verplicht zijn dit te onderhouden; hij verzoekt om het valder alsnog te repareren zodat verdere schade kan worden voorkomen.
- De pastoor klaagt dat de kerk zo vol kisten is gezet dat de kerkdienst hiervan hinder heeft; hij verzoekt om deze sitatie te verbeteren.
- Cruchten en andere naburen klagen tevens dat de schop van Arret Meutters te dicht bij het kerkhof staat hetgeen hinder veroorzaakt; zij vragen of deze 'afgeschafft' kan worden.
RAL Maastricht, SA Swalmen en Asselt, magazijnlijst nr. 19 fol. 4vs-5.

*1 mei 1627 TEGELEN / KESSEL / SWALMEN- '''Johan Velraedt genaamd Meuter''' wordt als hulder van Margaretha Hundt, weduwe Holtmoelen, beleend met
:- de Heerlijkheid Tegelen
:- de hof genaamd to Puteyck (= de Putting te Kessel)
:- het Alde Huys to Zwalmen (= Naborch)
RAL Maastricht, Hof van Gelder te Roermond, inv.nr. 215, fol. 78-79vs

==Literatuur==
*J. Verzijl: 'De burgerfamilie Meuter(s) en hare verwantschap met het adellijk geslacht Van Velrae(d)t genaamd Meuter(s)', in: ''De Maasgouw'' 1930-31, 43.

Johan [[Meuter]], scholtis, bleek een zegel te hebben dat dit verband aantoonde. Hangende aan een charter van 27 mei 1662 van het kapittel van de H. Geest te Roermond, vertoonde dit zegel als wapen drie ruiten, geen helmteken, en randschrift als naam. <br>
Het tweede zegel van Albert [[Meuter]], eveneens scholtis, hangende aan een charter van 6 januari 1691, eveneens van het kapittel van de H. Geest, vertoonde als helmteken een zittende gehalsbande hond.<br> Met name de ruiten op genoemde zegels geven de verwantschap aan. Want '''Jonker Henrich van Velraet genaamd Meuters''', schepen van Rijckholt en Breust en scholtis van Oost (overleden 27 februari 1624) voerde als wapen: in blauw drie gouden ruiten. Helmteken: een blauwe brakkenkop en hals; de borst beladen met drie gouden ruiten. Van dit wapen bestaan de volgende varianten: 

*In zilver drie blauwe ruiten. Helmteken: een blauwe ruit tussen een zilveren vlucht. 
*Als hiervoor, maar nu als helmteken een zittende hond met opgeheven rechterpoot tussen een vlucht. Aldus zegelde '''Johan Meuter''', leenman van Heinsberg in 1570. 
*In blauw drie gouden ruiten. Aanziende helm met blauw-gouden dekkleden. Als helmteken een gouden ruit tussen een blauwe open vlucht. Dit was het zegel van '''Johan Peter von Velrath''' in 1673 (H.F. Macco, ''Aachener Wappen und Genealogien'', Tafel 1039

--> ''Voor meer informatie over de'' familie Meuter, ''zie [http://www.ppsimons.nl/stamboom/meuter.htm De familie Meuter] in de kroniek van Loe Giesen, of een uittreksel m.b.t.'' Velraet en Meuter ''hiervan''.

==Auteur==
Ad Welschen

==Noot==
<references>

==Zie ook==
*[[Maasbree]]
*[[Meuter]]
*[[Eijsden]]

[[category: Adellijk geslacht|V]]