6.420
bewerkingen
Wijzigingen
Uit Genealogie Limburg Wiki
cat
''Tekst in eerste versie overgenomen uit de Nederlandse Wikipedia''
[[Image:Ostbelgien.jpg|thumb|right|Het gebied van de Oostkantons.]]
[[Image:Eupen BRF.jpg|thumb|right|De [[Belgischer Rundfunk|Duitstalige radio]] in [[Eupen]].]]
'''Oostkantons''' of ''Oost-België'' is de aanduiding voor drie [[gerechtelijk kanton|kantons]] ([[Eupen]], [[Malmedy]] en [[Sankt Vith]]) gelegen in het oosten van de Belgische [[provincie Luik]], grenzend aan Duitsland. Zij vormen taalkundig en cultureel een overgangszone tussen België en Duitsland en hebben in de laatste twee eeuwen onder sterk wisselend bestuur gestaan.
==Geschiedenis==
===Frans===
De Oostkantons zijn als samenhangend gebied pas in de Franse tijd gecreëerd. Zij kwamen na de [[annexatie]] door [[Frankrijk]] in [[1795]] voor het eerst in de geschiedenis onder eenzelfde bestuur, dat van het [[departement (Nederlanden)|departement]] van de [[Ourthe (departement)|Ourthe]]. Eupen behoorde voorheen tot het [[hertogdom Limburg]], dat na de [[slag bij Woeringen]] onder [[hertogdom Brabant|Brabantse]] controle gekomen was. Sankt Vith behoorde tot het [[hertogdom Luxemburg]]. Malmedy lag in het [[prinsdom Stavelot-Malmedy]] dat al vele eeuwen [[autonomie|autonoom]] was.
===Pruisisch===
Na het [[Congres van Wenen]] ([[1815]]) werden deze [[Zuidelijke Nederlanden|Zuid-Nederlandse]] gebieden, waartoe ook nog [[Kronenburg (Noord-Rijnland-Westfalen)|Kronenburg]] en [[Schleiden]] hoorden, districten (''Kreise'') van het Koninkrijk [[Pruisen]]. Deze gebieden waren al min of meer Duitstalig en werden verder verduitst doordat ze nu langer dan een eeuw ook in een Duits staatsverband kwamen.
===Belgisch===
De kantons '''Eupen en Malmedy''' werden in [[1920]] "opnieuw" bij [[België]] gevoegd. (Malmedy had pas in de Franse tijd bij het Departement van de [[Ourthe]] gehoord, maar Eupen hoorde vroeger al bij de [[Zuidelijke Nederlanden]].) Ze dienden ingevolge het [[Verdrag van Versailles]] als compensatie voor de geleden oorlogsschade tijdens de [[Eerste Wereldoorlog]]. In een overgangsfase (1920–1925) werden ze bestuurd door generaal Baltia om nadien onderdeel van de [[provincie Luik]] uit te gaan maken. De benaming '''Oostkantons''' ontstond in die periode.
===Duits===
Tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] voegde [[Hitler]] ze weer bij [[Duitsland]]. Onder het door hem aan het einde van de oorlog in gang gezette [[Ardennenoffensief]] werden Malmedy en Sankt Vith bijna volledig verwoest.
===Opnieuw Belgisch===
Na de oorlog werden de kantons opnieuw Belgisch. Ze kregen bij de taalwettten van 1962 niet dezelfde bestuurlijke status en werden noch integraal als Duitstalig, noch als een zelfstandig gewest beschouwd. De gemeenten [[Malmedy]] en [[Waimes]] behoren nu tot de [[Franse Gemeenschap]] terwijl de gemeenten [[Eupen]], [[Sankt Vith]], [[Amel (gemeente)|Amel]], [[Büllingen]], [[Bütgenbach]], [[Burg-Reuland]], [[Kelmis]], [[Lontzen]] en [[Raeren]] tot de [[Duitstalige Gemeenschap]] behoren. Het is dus niet geheel juist om de Oostkantons te vereenzelvigen met Duitstalig België. Er zijn in alle gemeenten van de Oostkantons wel [[faciliteitengemeente|faciliteiten]] voor de anderstalige minderheid, respectievelijk Duits- of Franstalig.
De Oostkantons bleven in hun geheel in de [[provincie Luik]], en zijn sinds de Belgische [[Staatshervorming (België)|staatshervorming]] deel van het [[Waals Gewest]].
==Bevolking==
In totaal wonen er 92.378 mensen in de Oostkantons, waarvan 73.675 in de Duitstalige Gemeenschap en 18.703 in de Franstalige gemeenten Malmedy en Waimes. In de Duitstalige Gemeenschap is bijna de gehele bevolking (zeker 95%) Duitstalig, maar toch zijn er in alle gemeenten faciliteiten voor Franstaligen. In Malmedy en Waimes is naar schatting eenderde van de bevolking Duitstalig. Hier zijn er faciliteiten voor Duitstaligen.
==Geografische bijzonderheden==
Stuwdammen werden gebouwd in Bütgenbach en [[Robertville]] (op de [[Warche]]) en in [[Eupen]] (op de [[Vesder]]).
De Oostkantons omvatten ook het [[natuurreservaat]] de [[Hoge Venen]], dat het grootste en oudste natuurreservaat van België is. De grootte is ongeveer 35 km². Het reservaat ligt in het grensoverschrijdend natuurpark Hoge Venen-Eifel dat ongeveer 678 km² beslaat.
De Oostkantons liggen op de grens tussen [[Ardennen]] en [[Eifel]] die hier geleidelijk in elkaar overgaan. Vandaar dat vaak ook de term ''[[Belgische Eifel]]'' wordt gebruikt voor delen van de Oostkantons.
== Zie ook ==
*[[Duitstalige Gemeenschap]]
*[[Hertogdom Limburg]]
*[[Overmaas]]
*[[Platdietse streek]]
*[[Ripuarisch]]
*[[Resultaten van de talentelling per faciliteitengemeente]]
[[Categorie:Periferie van Limburg]][[Categorie:Hertogdom Limburg]]
[[Image:Ostbelgien.jpg|thumb|right|Het gebied van de Oostkantons.]]
[[Image:Eupen BRF.jpg|thumb|right|De [[Belgischer Rundfunk|Duitstalige radio]] in [[Eupen]].]]
'''Oostkantons''' of ''Oost-België'' is de aanduiding voor drie [[gerechtelijk kanton|kantons]] ([[Eupen]], [[Malmedy]] en [[Sankt Vith]]) gelegen in het oosten van de Belgische [[provincie Luik]], grenzend aan Duitsland. Zij vormen taalkundig en cultureel een overgangszone tussen België en Duitsland en hebben in de laatste twee eeuwen onder sterk wisselend bestuur gestaan.
==Geschiedenis==
===Frans===
De Oostkantons zijn als samenhangend gebied pas in de Franse tijd gecreëerd. Zij kwamen na de [[annexatie]] door [[Frankrijk]] in [[1795]] voor het eerst in de geschiedenis onder eenzelfde bestuur, dat van het [[departement (Nederlanden)|departement]] van de [[Ourthe (departement)|Ourthe]]. Eupen behoorde voorheen tot het [[hertogdom Limburg]], dat na de [[slag bij Woeringen]] onder [[hertogdom Brabant|Brabantse]] controle gekomen was. Sankt Vith behoorde tot het [[hertogdom Luxemburg]]. Malmedy lag in het [[prinsdom Stavelot-Malmedy]] dat al vele eeuwen [[autonomie|autonoom]] was.
===Pruisisch===
Na het [[Congres van Wenen]] ([[1815]]) werden deze [[Zuidelijke Nederlanden|Zuid-Nederlandse]] gebieden, waartoe ook nog [[Kronenburg (Noord-Rijnland-Westfalen)|Kronenburg]] en [[Schleiden]] hoorden, districten (''Kreise'') van het Koninkrijk [[Pruisen]]. Deze gebieden waren al min of meer Duitstalig en werden verder verduitst doordat ze nu langer dan een eeuw ook in een Duits staatsverband kwamen.
===Belgisch===
De kantons '''Eupen en Malmedy''' werden in [[1920]] "opnieuw" bij [[België]] gevoegd. (Malmedy had pas in de Franse tijd bij het Departement van de [[Ourthe]] gehoord, maar Eupen hoorde vroeger al bij de [[Zuidelijke Nederlanden]].) Ze dienden ingevolge het [[Verdrag van Versailles]] als compensatie voor de geleden oorlogsschade tijdens de [[Eerste Wereldoorlog]]. In een overgangsfase (1920–1925) werden ze bestuurd door generaal Baltia om nadien onderdeel van de [[provincie Luik]] uit te gaan maken. De benaming '''Oostkantons''' ontstond in die periode.
===Duits===
Tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] voegde [[Hitler]] ze weer bij [[Duitsland]]. Onder het door hem aan het einde van de oorlog in gang gezette [[Ardennenoffensief]] werden Malmedy en Sankt Vith bijna volledig verwoest.
===Opnieuw Belgisch===
Na de oorlog werden de kantons opnieuw Belgisch. Ze kregen bij de taalwettten van 1962 niet dezelfde bestuurlijke status en werden noch integraal als Duitstalig, noch als een zelfstandig gewest beschouwd. De gemeenten [[Malmedy]] en [[Waimes]] behoren nu tot de [[Franse Gemeenschap]] terwijl de gemeenten [[Eupen]], [[Sankt Vith]], [[Amel (gemeente)|Amel]], [[Büllingen]], [[Bütgenbach]], [[Burg-Reuland]], [[Kelmis]], [[Lontzen]] en [[Raeren]] tot de [[Duitstalige Gemeenschap]] behoren. Het is dus niet geheel juist om de Oostkantons te vereenzelvigen met Duitstalig België. Er zijn in alle gemeenten van de Oostkantons wel [[faciliteitengemeente|faciliteiten]] voor de anderstalige minderheid, respectievelijk Duits- of Franstalig.
De Oostkantons bleven in hun geheel in de [[provincie Luik]], en zijn sinds de Belgische [[Staatshervorming (België)|staatshervorming]] deel van het [[Waals Gewest]].
==Bevolking==
In totaal wonen er 92.378 mensen in de Oostkantons, waarvan 73.675 in de Duitstalige Gemeenschap en 18.703 in de Franstalige gemeenten Malmedy en Waimes. In de Duitstalige Gemeenschap is bijna de gehele bevolking (zeker 95%) Duitstalig, maar toch zijn er in alle gemeenten faciliteiten voor Franstaligen. In Malmedy en Waimes is naar schatting eenderde van de bevolking Duitstalig. Hier zijn er faciliteiten voor Duitstaligen.
==Geografische bijzonderheden==
Stuwdammen werden gebouwd in Bütgenbach en [[Robertville]] (op de [[Warche]]) en in [[Eupen]] (op de [[Vesder]]).
De Oostkantons omvatten ook het [[natuurreservaat]] de [[Hoge Venen]], dat het grootste en oudste natuurreservaat van België is. De grootte is ongeveer 35 km². Het reservaat ligt in het grensoverschrijdend natuurpark Hoge Venen-Eifel dat ongeveer 678 km² beslaat.
De Oostkantons liggen op de grens tussen [[Ardennen]] en [[Eifel]] die hier geleidelijk in elkaar overgaan. Vandaar dat vaak ook de term ''[[Belgische Eifel]]'' wordt gebruikt voor delen van de Oostkantons.
== Zie ook ==
*[[Duitstalige Gemeenschap]]
*[[Hertogdom Limburg]]
*[[Overmaas]]
*[[Platdietse streek]]
*[[Ripuarisch]]
*[[Resultaten van de talentelling per faciliteitengemeente]]
[[Categorie:Periferie van Limburg]][[Categorie:Hertogdom Limburg]]
