24.519
bewerkingen
Wijzigingen
Uit Genealogie Limburg Wiki
→Archieven
[[Afbeelding:Oirsbeek kaart.gif|thumb|400px|right| Oirsbeek in 1867]]
'''Oirsbeek''' (Limburgs: Oeësjbik) is een kerkdorp in Limburg (Nederland). Tot 1982 vormde Oirsbeek samen met het dorp Doenrade de zelfstandige gemeente Oirsbeek, maar behoort nu tot de gemeente [[Schinnen]].
Historisch hoorden bij de parochie Oirsbeek de buurtschappen Gracht, Oppeven (ook genoemd Ophoven) en Klein-[[Doenrade]].
==Naam==
Waar de naam Oirsbeek vandaan komt is onbekend. De naam verwijst naar de beek die vroeger door het dorp gestroomd heeft. "Oir" slaat mogelijk terug op Oer, ijzerhoudende grond, die in de omgeving wordt aangetroffen. De beek werd vroeger door de Oirsbekenaren "vloot" genoemd en loopt tegenwoordig door een buis onder de grond (Grachtstraat) en gaat van daaruit richting Schinnen naar de buurtschap Wolfhagen.
==Monumenten==
*In het centrum van Oirsbeek staat de rooms-katholieke Sint-Lambertuskerk, uit 1953 naar ontwerp van de architect F.P.J. Peutz, gecombineerd met een toren uit 1514. De muren zijn voorzien van speklagen.
*Oirsbeek heeft twee molens, de 'Oude Molen' uit 1802 waarvan alleen de molenromp nog intact is en een Stenen beltmolen, de "Janssenmeule" uit 1877-1878, van het ronde bovenkruiertype, met stenen romp. Het molenhuis dat naast de Janssenmeule lag werd in de jaren 60 afgebroken. De romp van de Janssenmeule had vroeger een zwarte kleur waardoor de molen ook wel de 'zwarte molen' werd genoemd.
*In het centrum van Oirsbeek is de Schepenbank tegenover de kerk welke in 1734 door Paes [[Limpens]] en Catharina Bousten werd gebouwd. Dit gebouw werd vroeger gebruikt als rechtbank. Verschillende leden van de [[bokkenrijder]]sbende zijn hier ter dood veroordeeld. In het begin van de twintigste eeuw werd de Schepenbank bewoond door de dames Rosalia en Catharina Paulssen terwijl de familie Jeukens op de binnenplaats een landbouwbedrijf had. Na de restauratie in 1977 werd het gebouw tot 1982 gebruikt als gemeentehuis van de voormalige gemeente Oirsbeek. Sinds de herindeling in 1982 werd het gebouw nog enkele jaren gebruikt door de nieuwe gemeente Schinnen. Tegenwoordig wordt het gebouw gebruikt door de Weldadige Stichting Jan de Limpens (eigenaar) en door de Stichting Jeugd- en Jongerenwerk Oirsbeek.
*De Fatimagrot uit 1946, die gemaakt is in een van de holle wegen van Oirsbeek, de Boompjesweg. Deze grot is gebouwd vlak na de Tweede Wereldoorlog, en geschonken door de Oirsbeekse bevolking, uit dankbaarheid dat Oirsbeek gespaard is gebleven tijdens de tweede wereldoorlog.
[[Afbeelding:Oirsbeek wapen.gif|thumb|right|200px| Wapen Oirsbeek]]
==Litteratuur==
*Wandeling door Oirsbeek, Bart Lendfers 1998, Drukkerij Harry Lindelauf, Oirsbeek
*Parochie St. Lambertus, Parochie St. Lambertus 1985?, Drukkerij HarryLindelauf, Oirsbeek
*Van Koning tot Keizer, Hub Zwart 1995
*Bellen blazen, Drs. Harrie Sanders (pastoor van Oirsbeek) 1981, Drukkerij Harry Lindelauf, Oirsbeek
*De Parochies van Oirsbeek en Doenrade, M. Meulenberg EM. Pastoor 1955
*Oud Limburgs Schuttersfeest Oirsbeek 6 juli 1958, Schutterij St. Lambertus1958, Oirsbeek
*Oud Limburgs Schuttersfeest Oirsbeek 6 juli 1975, Schutterij St. Lambertus 1975, Oirsbeek
*Oirsbeek een Valkenburgisch dorp, Dr. C. H. E. de Wit 1974, Drukkerij Harry Lindelauf, Oirsbeek
*boek over de Weldadige Stichting Jan de Limpens.
*Een kerk als grafmonument , boek over de St. Lambertuskerk van Oirsbeek, uitgegeven door het kerkbestuur van de parochie St. Lambertus.
==Archieven==
De Doopregisters beginnen in 1687, de huwelijksregisters in 1688 en de Overlijdensregisters in 1687 (parochie H. Lambertus). Zie ook deze link [http://www.genver.nl/lb/dtb0954.htm DTB-registers] en [http://www.genver.nl/lb/bs0954.htm Burgerlijke Stand].
Ze zijn te raadplegen in het [http://www.rhcl.nl/ RHCL] te Maastricht, evenals de oude archieven tot de Franse Tijd.
Het oude gemeentearchief is te raadplegen in het [http://www.stadsarchief-sittard-geleen.nl/index/index_nl.html Stadsarchief Sittard-Geleen] te Born.
[[Categorie:Landen van Overmaas]]
'''Oirsbeek''' (Limburgs: Oeësjbik) is een kerkdorp in Limburg (Nederland). Tot 1982 vormde Oirsbeek samen met het dorp Doenrade de zelfstandige gemeente Oirsbeek, maar behoort nu tot de gemeente [[Schinnen]].
Historisch hoorden bij de parochie Oirsbeek de buurtschappen Gracht, Oppeven (ook genoemd Ophoven) en Klein-[[Doenrade]].
==Naam==
Waar de naam Oirsbeek vandaan komt is onbekend. De naam verwijst naar de beek die vroeger door het dorp gestroomd heeft. "Oir" slaat mogelijk terug op Oer, ijzerhoudende grond, die in de omgeving wordt aangetroffen. De beek werd vroeger door de Oirsbekenaren "vloot" genoemd en loopt tegenwoordig door een buis onder de grond (Grachtstraat) en gaat van daaruit richting Schinnen naar de buurtschap Wolfhagen.
==Monumenten==
*In het centrum van Oirsbeek staat de rooms-katholieke Sint-Lambertuskerk, uit 1953 naar ontwerp van de architect F.P.J. Peutz, gecombineerd met een toren uit 1514. De muren zijn voorzien van speklagen.
*Oirsbeek heeft twee molens, de 'Oude Molen' uit 1802 waarvan alleen de molenromp nog intact is en een Stenen beltmolen, de "Janssenmeule" uit 1877-1878, van het ronde bovenkruiertype, met stenen romp. Het molenhuis dat naast de Janssenmeule lag werd in de jaren 60 afgebroken. De romp van de Janssenmeule had vroeger een zwarte kleur waardoor de molen ook wel de 'zwarte molen' werd genoemd.
*In het centrum van Oirsbeek is de Schepenbank tegenover de kerk welke in 1734 door Paes [[Limpens]] en Catharina Bousten werd gebouwd. Dit gebouw werd vroeger gebruikt als rechtbank. Verschillende leden van de [[bokkenrijder]]sbende zijn hier ter dood veroordeeld. In het begin van de twintigste eeuw werd de Schepenbank bewoond door de dames Rosalia en Catharina Paulssen terwijl de familie Jeukens op de binnenplaats een landbouwbedrijf had. Na de restauratie in 1977 werd het gebouw tot 1982 gebruikt als gemeentehuis van de voormalige gemeente Oirsbeek. Sinds de herindeling in 1982 werd het gebouw nog enkele jaren gebruikt door de nieuwe gemeente Schinnen. Tegenwoordig wordt het gebouw gebruikt door de Weldadige Stichting Jan de Limpens (eigenaar) en door de Stichting Jeugd- en Jongerenwerk Oirsbeek.
*De Fatimagrot uit 1946, die gemaakt is in een van de holle wegen van Oirsbeek, de Boompjesweg. Deze grot is gebouwd vlak na de Tweede Wereldoorlog, en geschonken door de Oirsbeekse bevolking, uit dankbaarheid dat Oirsbeek gespaard is gebleven tijdens de tweede wereldoorlog.
[[Afbeelding:Oirsbeek wapen.gif|thumb|right|200px| Wapen Oirsbeek]]
==Litteratuur==
*Wandeling door Oirsbeek, Bart Lendfers 1998, Drukkerij Harry Lindelauf, Oirsbeek
*Parochie St. Lambertus, Parochie St. Lambertus 1985?, Drukkerij HarryLindelauf, Oirsbeek
*Van Koning tot Keizer, Hub Zwart 1995
*Bellen blazen, Drs. Harrie Sanders (pastoor van Oirsbeek) 1981, Drukkerij Harry Lindelauf, Oirsbeek
*De Parochies van Oirsbeek en Doenrade, M. Meulenberg EM. Pastoor 1955
*Oud Limburgs Schuttersfeest Oirsbeek 6 juli 1958, Schutterij St. Lambertus1958, Oirsbeek
*Oud Limburgs Schuttersfeest Oirsbeek 6 juli 1975, Schutterij St. Lambertus 1975, Oirsbeek
*Oirsbeek een Valkenburgisch dorp, Dr. C. H. E. de Wit 1974, Drukkerij Harry Lindelauf, Oirsbeek
*boek over de Weldadige Stichting Jan de Limpens.
*Een kerk als grafmonument , boek over de St. Lambertuskerk van Oirsbeek, uitgegeven door het kerkbestuur van de parochie St. Lambertus.
==Archieven==
De Doopregisters beginnen in 1687, de huwelijksregisters in 1688 en de Overlijdensregisters in 1687 (parochie H. Lambertus). Zie ook deze link [http://www.genver.nl/lb/dtb0954.htm DTB-registers] en [http://www.genver.nl/lb/bs0954.htm Burgerlijke Stand].
Ze zijn te raadplegen in het [http://www.rhcl.nl/ RHCL] te Maastricht, evenals de oude archieven tot de Franse Tijd.
Het oude gemeentearchief is te raadplegen in het [http://www.stadsarchief-sittard-geleen.nl/index/index_nl.html Stadsarchief Sittard-Geleen] te Born.
[[Categorie:Landen van Overmaas]]
