Vrije Rijksheerlijkheid

Uit Genealogie Limburg Wiki
Versie door AJW (overleg | bijdragen) op 26 jun 2012 om 13:44
(wijz) ← Oudere versie | Huidige versie (wijz) | Nieuwere versie → (wijz)

--> Zie ook Heerlijkheid en Kreits

Tekst in eerste versie overgenomen uit de Nederlandse Wikipedia

Vrije rijkssteden in de Nederlanden

Een vrije rijksstad of vrijstad stond niet onder de heerschappij van een heer en viel in principe enkel onder het gezag van de keizer van het Heilige Roomse Rijk. Vrije rijkssteden kunnen daarom als ministaatjes beschouwd worden. Meestal vielen zij toch in handen van één of andere heer. Men spreekt dan van mediatisering. Enkele overleefden en verdwenen pas bij de Franse annexaties. In Duitsland waren er vele, zie de artikelen over vrije rijkssteden en rijksdorpen.

In de Nederlanden waren er maar enkele die een beroep op de titel van vrijstad deden of konden doen:

  • Deventer
  • Nijmegen kwam in 1247 in handen van het Hertogdom Gelre.
  • In het huidige Limburg (Nederland) lagen nog een aantal andere vrije rijksheerlijkheden, waarvan de heer rechtstreeks of onmiddellijk onder het rijk viel, maar die geen vrijstad waren. Vele daarvan werden gemediatiseerd, dat wil zeggen dat zij hun onmiddellijk karakter verloren en in handen kwamen van een andere heer (tussen de eigen heerlijkheid en de keizer in). Het graafschap Gronsveld echter en de heerlijkheden Rijckholt, Wittem en Wijlre bleven zelfstandig tot aan het einde van het Ancien Régime.
  • Groningen daarentegen was bij wijlen zeer onafhankelijk van de bisschop van Utrecht, maar het was nooit een stad zonder heer. De bisschop maakte zijn heerlijkheid over aan de keizer, die zelf heer van Groningen werd: zie heerlijkheid Groningen.