Swolgen
Swolgen (dialect: Zwollege) is tegenwoordig een onderdeel van de gemeente Meerlo-Wanssum en ligt in Noord-Limburg. Het heeft circa 1200 inwoners.
Wapen van Swolgen
Voor het eerst komt dit op een akte uit 29 september 1650 voor. De hierop staande Heilige Lambertus heeft een opgeheven rechterhand en houdt een buitenwaarts gekeerde kromstaf in de hand; rechts van hem staat een kerkje.
Geschiedenis
Het dorp Swolgen lag in Opper-Gelre en maakte deel uit van het ambt Kessel, dat de Hertog van Gelre - en later de Spaanse Koning als zijn opvolger vanaf 1543 - toebehoorde. De heerlijkheid zelf vormde vroeger (met zekerheid vanaf 1424) bestuurlijk één geheel met Broekhuizenvorst en had een gezamenlijke schepenbank die onder voorzittersschap stond van de ambtman van Kessel. De Spaanse koning die tevens de heerlijkheid hier bezat, verkocht deze in 1655 wegens geldproblemen aan de Staten van Gelre, die het op hun beurt weer verkochten aan Francois Guillaume de Fleming; zijn zoon verkocht die van Broekhuizenvorst in 1727 aan Hendrik Ignatius Schenk van Nydeggen en zo kreeg Swolgen een eigen schepenbank. De heerlijke rechten van Swolgen werden door hem in 1739 verkocht aan P.J.J. de Winckel, die griffier was van het Hof te Roermond; diens zoon P.H.J. de Winckel kreeg deze in 1747 en overleed kinderloos in 1791. Zijn neefje P.J.F. van Wevelinckhoven werd de laatste heer van Swolgen. Toen het Spaanse koningshuis uitstierf, volgde de Spaanse Successieoorlog die er toe leidde dat ook Swolgen door de Pruisen werd bezet en formeel in 1713 Pruisisch werd. Dit bleef zo totdat de Fransen in 1794 Pruisisch Gelder definitief veroverden. In 1798 werden de heerlijke rechten en schepenbanken door de Fransen afgeschaft en vervangen door andere bestuursvormen. Bij de totstandkoming van het Koninkrijk der Nederlanden (1814) werd Swolgen hiervan onderdeel. Bij de Belgische onafhankelijkheiddstrijd (1830) koos dit gebied echter voor aansluiting met België en kwam het bij het vredesverdrag van London in 1839 bij de Duitse Bond, waar in 1866 uit werd gestapt. Sinds die tijd is Swolgen definitief in Nederland gelegen. De archieven van de schepenbank én de Doop-, Trouw en Overlijdensregisters (vanaf 1639) bevinden zich in het Rijksarchief Maastricht.
Monumenten
Kasteeltje of hoeve de Gun, wordt voor het eerst vermeld in 1321 in een leenakte toen Seger van Broeckhuysen zijn eigen (allodiaal) goed opdroeg aan de heer van Heinsberg. Het is een nog steeds bestaand landhuisje. De Sint Lambertuskerk dateert blijkens funderingen uit het begin van de 13e eeuw. In de 16e eeuw werd het een laatgotische hallenkerk. In 1877 en 1884 werd de kerk gerestaureerd, maar in 1944 werd ze voor het grootste gedeelte verwoest. Alleen het 15e-eeuwse koor kon worden behouden en maakt als absis deel uit van de huidige moderne kerk, die in 1952 werd gebouwd naar een ontwerp in laatgotische trant van de architecten ir. Jules Kayser en H. de Bruin uit Venlo. In juni 2007 werd door inbrekers een groot deel van de heiligebeelden, en andere voorwerpen uit de kerk gestolen
Archieven
De doopregisters beginnen in 1639, de huwelijksregisters in 1654 en de overlijdensregisters in 1653 (parochie H. Lambertus).
