Roepnaam

Uit Genealogie Limburg Wiki
De printervriendelijke versie wordt niet langer ondersteund en kan weergavefouten bevatten. Werk uw browserbladwijzers bij en gebruik de gewone afdrukfunctie van de browser.

Een roepnaam is de voornaam waarmee iemand in het dagelijks leven wordt aangesproken. De roepnaam is gewoonlijk ontleend aan de voornaam of een van de voornamen die aan iemand werd(en) gegeven bij aangifte bij de Burgerlijke Stand of voorafgaand aan de doop. Daarnaast komen we ook roepnamen tegen die niets te maken hebben met de eigenlijke voornamen, zoals Broer en Zus, roepnamen die vooral worden gebruikt voor een jongste kind. Eeuwenlang golden vrij strenge vernoemingsregels voor de naamgeving van een pasgeboren kind.

Roepnamen vinden we vaak als oorsprong voor patronymica en matronymica, meestal kortweg patroniem en matroniem genoemd. Dit zijn familienamen die zijn afgeleid van de naam van een man of vrouw, gewoonlijk de vader of moeder van de eerste naamdrager. Er zijn echter ook voorbeelden bekend waar een man wordt genoemd naar de voornaam van zijn vrouw. Zo zien we in Swalmen rond 1644 Mathias van Bracht. Hij is gehuwd met Ummel ter Goets en hun kinderen worden gedoopt als Van Bracht. Bij een verkoop van land in 1644 wordt Thijs ineens Ummelen genoemd. We zien dus dat dit soort naam niet altijd hoeft te zijn ontstaan van ouders op kinderen. In dit voorbeeld bleef het overigens bij een tijdelijke aliasnaam die geen blijvende familienaam werd.

In de praktijk was de roepnaam vroeger gewoonlijk sterker dan de officiële doopnamen. Zo zien we dat Sil (Silvester) en Cil (Marcelis) vaak verwisseld worden, dat Maes dan eens Thomas, dan weer Damasius wordt, dat Daem soms als Damasius, maar ook als Damianus of Adamus wordt genoteerd in de kerkboeken.

Geregeld ook zien we voorbeelden dat iemand schijnbaar ineens een andere roepnaam gaat dragen. Om dan te kunnen aantonen dat het daadwerkelijk om dezelfde persoon gaat, vereist vaak extra onderzoek, niet alleen in de kerkarchieven maar ook in tal van andere bronnen.