Regionaal onderzoek
Een heel dorp of hele parochie, hoe doe je dat?
De meeste onderzoekers beperken zich tot een enkele familie: meestal de eigen familie. Anderen kiezen voor een kwartierstaat of parenteel. Slechts enkelen wagen zich aan de bijna onmogelijke opgave om een hele gemeenschap genealogisch in kaart te brengen. Steeds dezelfde registers of klappers doornemen: de meesten van ons herkennen dit probleem. Bij veel klappers wordt uitgegaan van individuen, maar dat is natuurlijk niet de manier waarop de meeste voorouders leefden. Ze leefden in gezinnen, hadden familierelaties, vrienden, maar soms ook vijanden. Door een hele gemeenschap in kaart te brengen, komt veel informatie naar boven die op basis van DTB-registers ondenkbaar is.
Bij de opbouw van de Kroniek voor Beesel, Belfeld en Swalmen zijn ook de registers van doop, trouwen en begraven (DTB) als uitgangspunt genomen. Eerst werden alle huwelijken genoteerd, te beginnen met de jongste. Zo raak je geleidelijk vertrouwd met de oude handschriften. Daarna werden alle dopelingen ondergebracht bij een ouderpaar. Soms zijn de ouders nog niet bekend uit het huwelijksregister, wat er op kan wijzen dat de ouders elders zijn getrouwd. In de periode waarin we beschikken over de bronnen uit de Burgerlijke Stand, biedt Genlias dan vaak het antwoord op deze vraag. In vele gevallen kon worden vastgesteld dat bij een of beide ouders een aliasnaam werd gebruikt, d.w.z. ze waren bekend onder meer dan één achternaam. Vooral beginnende genealogen zijn niet of nauwelijks op de hoogte van dit verschijnsel. De vaststelling of we te maken hebben met een geheel nieuwe familie dan wel een aliasnaam voor een bekende familie, is niet altijd even eenvoudig. Bij de samenstelling van de gezinnen werden eerst de kinderen geplaatst waarvan absoluut vaststond dat ze bij bepaalde ouders hoorden. Met de achtergebleven kinderen werd net zo lang gepuzzeld tot bekend was of ze tot een van de bekende gezinnen behoorden, of tot een nog onbekend gezin. Het moeilijkst zijn veelal de akten van overlijden of begraven. Vaak zijn deze aantekeningen zeer summier. In veel gevallen is het daarom onmogelijk om uitsluitend op basis van de registers met zekerheid te weten om wie het gaat.
GenBronnen heeft zich tot taak gesteld transcripties van Limburgse DTB en secundaire bronnen op lijn te brengen voor een ieder. Zij zijn inmiddels verder in Brabant en Duitsland gegaan.
Waar de DTB-registers tekort schieten, komen andere bronnen ons te hulp. In de Kroniek staan enkele duizenden samenvattingen van akten afkomstig uit de registers van overdracht. Deze zogenaamde transportprotocollen bevatten, naast akten van koop en verkoop, ook talloze vrijwillige schuldverklaringen (meestal met hypotheekstelling), beslagleggingen, huwelijksvoorwaarden, testamenten en delingsakten. In de boeken vinden we menigmaal aanvullingen op en bevestigingen van hetgeen we al wisten uit de kerkboeken.
Met de DTB- en overdrachtsregisters als solide basis is het mogelijk om de gegevensverzameling verder uit te bouwen. Hiervoor zijn voor de meeste plaatsen vele bronnen beschikbaar van zeer uiteenlopende aard. Voor het ancien regime zijn dat vooral de archieven van de schepenbanken. Vanaf de Franse Tijd spelen ook bijvoorbeeld notarissen een steeds belangrijkere rol. In alle gevallen geldt: hoe meer bronnen, hoe beter de gegevens gecontroleerd kunnen worden. En dat verschillende gegevens elkaar dan soms tegenspreken, dat kan helaas een van de vervelende gevolgen hiervan zijn. In alle gevallen geldt: noteer zorgvuldig de bronnen, zodat alles verifieerbaar is.
Voor de Kroniek werd, zoals het woord al aangeeft, gekozen voor een chronologische benadering. Er van uitgaande dat niemand het eeuwige leven heeft, worden personen geplaatst in de context waarin ze leefden. We zien mensen geboren worden, zien in welke omgeving ze als kind opgroeien, hoe ze trouwen, een goed bestaan proberen op te bouwen, ziek worden, overlijden. Soms zien we hoe er geruzied wordt over hun nalatenschap. We zien mensen met al hun meevallers en tegenvallers. Kortom: we zien mensen leven. En dat is natuurlijk heel iets anders dan een klapper met namen en jaartallen.
