Moers

De familienaam Moers werd in aanvang veelal geschreven als Moors ofwel als Mors en een enkele keer als Muers of Mures. Het is een patronym en is afkomstig van de voornaam Maurits, afgekort tot Maur, Moor of Moer. De naam Maurits is op zijn beurt afgeleid van de heilige Mauritius. In de verschillende talen om ons heen ook wel bekend als Moritz, Morris, Maurice. Uit het feit dat de schrijfwijze van de naam uiteindelijk Moers is geworden en niet Moors mogen we afleiden dat Moors qua uitspraak de lading niet helemaal dekte.

St. Mauritius leefde volgens de hagiografieën in de 3e eeuw. Hij was afkomstig uit Thebe in Egypte en was daar legerleider van een Romeins legioen, dat bestond uit soldaten die tot het Christendom waren bekeerd. Het Christendom had reeds lang voor de bekering van keizer Constantijn de Grote vaste voet gekregen in Egypte, zowel onder de Griekse als ook onder de inheemse bevolking. De christelijke nakomelingen van deze vroege bekeerlingen kennen we nu onder de naam Kopten. In het jaar 286 kreeg het legioen van Mauritius opdracht van keizer Maximianus om zich naar Gallië te begeven en daar tegen de opstandelingen te vechten. Onderweg in Zwitserland zouden de soldaten regelmatig geweigerd hebben om offers te brengen aan voor hen heidense Romeinse goden en ook zouden ze geweigerd hebben locale Christenen in opdracht van de legerleiding lastig te vallen. Na diverse weigeringen was de maat vol en de legerleiding besloot een voorbeeld te stellen door een groot aantal van hen te executeren waaronder hun leider Mauritius. Dat gebeurde bij de plaats Agaunum. Al vroeg was er sprake van wonderen rondom de graven van de martelaren van Agaunum en omstreeks 380 werd er een kerk boven het graf van Mauritius gebouwd. Zo ontstond er een bedevaartsoord. De plaats die vroeger Agaunum heette kennen we tegenwoordig dan ook als Sankt Moritz. De heilige Mauritius werd vooral vereerd in het Heilige Roomse Rijk en als patroonheilige van legers, ridderordes, soldaten en zwaardsmeden, voorgesteld in volle wapenrusting. Vaak draagt hij bovendien de Heilige lans. Dit is de lans waarmee het lichaam van Christus aan het kruis doorboord werd. Zijn feestdag valt op 22 september. Er zijn plaatsen naar de heilige genoemd zoals het eiland Mauritius. De Islamitische Republiek Mauretanië echter, die langs de noord-westkust van Afrika ligt in een deel van de Sahara ontleent zijn naam aan de streek Mauretania. Deze naam gaven de Romeinen aan het door hen veroverde gebied in Noord-Afrika, dat thans vooral overeenkomt met Algerije en Marokko. De donkergekleurde bewoners van Mauretania werden Mauri, Mauren of Moren genoemd en vanaf de 12e eeuw zijn er enkele afbeeldingen bekend waarop Mauritius abusievelijk is weer gegeven als een zwarte Afrikaan in harnas. Het heeft de onderzoeker Jan H. Rubens uit Thorn enige hoofdbrekens gekost om dieper door te dringen in het verleden van de familie Moers. Omstreeks 1730 vestigde Reiner Moers zich als notarius apostolicus en procureur fiscaal te Thorn en de vraag was waar kwam hij vandaan. Zijn zoon Henricus Johannes Moers treedt op 23/1-1736 met dispensatie-roepen in het huwelijk met een naamgenote Maria Josina Moers, geboren te Echt. Op basis van deze gegevens plaatst Jan Verzijl de herkomst van beide takken Moers in Echt, zonder duidelijk te maken waarop dit is gebaseerd. Een familiekroniek zegt echter dat de herkomst van Reiner Moers, die voor zijn komst naar Thorn reeds de functie van secretaris van justitie te Roggel bekleedde in het graafschap Horn gezocht moet worden.

De bevolkingsregisters in de parochies van het Graafschap Horn ontbreken veelal voor 1695 en als uitgangspunt voor de zoektocht werd dan ook de geboortedatum van de bovengenoemde zoon van het echtpaar Reiner Moers en Maria Peeters, genomen. Deze zoon was volgens de aankoopakte van de Kleine Heg in 1725 18 jaar oud en zou dus omstreeks 1707 geboren moeten zijn. In de archieven van de plaats Horn kwam deze zoon inderdaad voor evenals enkele andere kinderen maar van het huwelijk tussen zijn ouders geen spoor. Toch was het mogelijk om met behulp van de namen, die de kinderen kregen en de namen van de getuigen bij de diverse dopen en huwelijken bepaalde relaties tussen de diverse personen genaamd Moers vast te stellen. Tenslotte blijkt dat leden van de familie Moers in de Roermondse Weerd woonden aan de kant van Horn. Een gebied dat bij Roermond hoorde maar waarvan de bewoners qua parochie bij Horn waren ingedeeld. Bij hoog water was het niet altijd mogelijk om Horn te bereiken en werd er vaak in Roermond gedoopt. maar ook getrouwd. Zo meldt het overlijdensregister van Horn dat op 29/1-1708 3 personen, die letterlijk op het "Roermondse Eiland" woonden jammerlijk zijn verdronken een van hen genaamd Reiner Moers. De archieven van Roermond hebben dan ook veel bijgedragen tot het oplossen van de puzzel. De stamvader van de Hornse tak van de familie Moers, genaamd Reiner Moers blijkt zelf uit Stevensweert afkomstig te zijn. Hij was al voor 1638 gehuwd met Sophia oftewel Fijke (=Fieke) Tewen. De familie Tewen, T(h)e(u)wen of Theuwen woonde al minstens enkele generaties lang in de Roermondse Weerd. Als op 28/1-1630 de zus van Fijke, Clara Tewen, te Roermond in het huwelijk treedt, dan lezen we in de akte dat zij "ex insule acceperunt dimissorias ad Pastore Hornensis" hoort tot de parochie van Horn en woont "op het eiland" m.a.w. in de Weerd. We zijn in dit verhaal nu al drie keer een Reiner Moers tegen gekomen en alleen al het feit dat de achtereenvolgende kinderen vroeger in eerste instantie genoemd werden naar de grootouders en de ouders geeft aan dat hier sprake is van een verwantschap. Dat de stamvader Moers van de Horner tak uit Stevensweert afkomstig was bracht het onderzoek uiteindelijk toch richting Echt. Voor de overzichtelijkheid wordt hier de stamboom in drie delen weergegeven. Eerst de vroegste voorvaderen die in Echt en Stevensweert werden gevonden, vervolgens de Horner tak en tenslotte de Moersen uit Thorn.