Mechelen

Uit Genealogie Limburg Wiki
Versie door Ron4 (overleg | bijdragen) op 7 nov 2012 om 11:42 (→‎Archieven)
(wijz) ← Oudere versie | Huidige versie (wijz) | Nieuwere versie → (wijz)

Mechelen (Limburgs: Mechele) is een dorp in Zuid-Limburg. Het maakt deel uit van de gemeente Gulpen-Wittem. Tot en met 1998 was Mechelen de hoofdplaats van de toenmalige gemeente Wittem.

Naam

In 1133 werd Mechelen als Mechluns geschreven en stamt naar sommigen vermoeden mogelijk af van het Germaanse magalunas, verwijzend naar het aangrenzende Malensbos, dat in 1208 Malone genoemd werd. Malone betekent: 'de grote, machtige plaats'.

Volgens de taalkundige Ad Welschen echter is Mechelen een afleiding van de riviernaam Mechel of Mechelbeek, welke beek door Mechelen stroomt en in de Geul uitmondt. Zie voor een soortgelijke naamgeving Gulpen en Swalmen.

Geschiedenis

Mechelen is ontstaan als nederzetting rond een landgoed van de graven van Limburg, op de plaats waar de Mechelbeek in de Geul vloeit.

Geologen vonden in de tweede helft van de vorige eeuw in buurtschap Overgeul te Mechelen een zogenaamde slijpsteen en men heeft met zekerheid kunnen vaststellen, dat deze bewerkte vuursteen dateert uit de tijd van 4000 vóór Christus. Dit betekent dat er toen al mensen leefden in het land van Mechelen…De nodige opgravingen en benamingen maakten duidelijk dat ook de Romeinen in deze streek hebben geleefd en wel in de periode vijftig voor Christus tot 350 jaar na Chr.

In 1215 schonk Hertog Hendrik III van Limburg zijn hof te Mechelen inclusief kerk, klooster, het Commandeurshuis, akkervelden, weilanden en molens aan de Johannieter Orde, een geestelijke ridderorde die onder leiding stond van een Commandeur. Deze ‘opperbevelhebber’ benoemde daarna de pastoors te Mechelen en Wahlwiller. Mechelen was vanaf die periode enkele eeuwen lang een eigen staatje en werd genoemd: ’s Heeren Mechelen of Dominorum Machelina. De hoeve kreeg de naam Herrenhof, naar de Heren Ridders. In 1588 verlieten de Johannieters Mechelen, zij verpachtten sinds die tijd hun bezittingen in dit dorp.

Monumenten

Kerk te Mechelen
  • De Herenhof, een statig vakwerkhuis, waarvan de oorsprong uit de twaalfde eeuw dateert. Het was bezit van de graven van Limburg. Het huidige gebouw dateert uit 1825. De Herenhof word tegenwoordig gebruikt als zorgcentrum.
  • In het Panhuis was een dwangbrouwerij gevestigd. Dit is een plaats waar de overheid verplichtte dat het bier gebrouwen werd.
  • Een watermolen op de Mechel.
  • In Mechelen en in nabij gelegen buurtschappen staan veel vakwerkhuizen.
  • De kerk dateert uit de zestiende eeuw en is gewijd aan Sint-Jan de Doper. In 1810 werd de kerk ingrijpend verbouwd door architect Mathias Soiron uit Maastricht, die onder meer de muren van het schip liet verhogen. In de periode 1863-1867 werd het schip verlengd, werd de huidige toren gebouwd, en werd een pseudo-transept toegevoegd. In 1935 kreeg de kerk een nieuwe oostpartij, bestaande uit een nieuw koor met aanbouwen in neoromaanse stijl. Deze oostpartij werd ontworpen door architect Jos Cuypers en uitgevoerd in natuursteen. Het interieur kent antieke delen, zoals een barok altaar, een zestiende-eeuws beeld van Sint-Jan en een rococo preekstoel uit de achttiende eeuw.

Archieven

De Doopregisters beginnen in 1697; de Huwelijks- en Overlijdensregisters in 1719 (parochie H. Johannes de Doper). Zie ook deze link DTB-registers.