Maaseik: verschil tussen versies

Uit Genealogie Limburg Wiki
 
(geen verschil)

Huidige versie van 5 sep 2012 om 13:43

Aangepast uit Wikipedia

Maaseik is een stad in Belgisch-Limburg. Ze telt 24.000 inwoners, waarvan ongeveer 3.000 inwoners niet-Belgen. De stad is de hoofdplaats van het kieskanton en het gerechtelijk kanton Maaseik. Qua oppervlakte (76,91 km²) is Maaseik de achtste grootste gemeente van Limburg en een stuk groter dan steden zoals Oostende, Leuven, Maastricht en Luik.

Maaseik ligt aan de Maas, tegenover het Nederlandse Roosteren, en bestaat uit de deelgemeenten Maaseik, Neeroeteren en Opoeteren. Op 1 januari 1977 fuseerde Maaseik met laatstgenoemde voormalige gemeenten.

Maaseik is de vermoedelijke geboorteplaats van de gebroeders Jan en Hubert van Eyck, van wie er een standbeeld staat op de Markt. De stad is vrij toeristisch. Zij is ook een regionaal onderwijscentrum met een uitgebreid aanbod aan secundaire scholen, waaronder het Koninklijk Atheneum\, het College van het Heilige Kruis - Sint-Ursula en het Technisch Instituut Sint-Jansberg. Ook vanuit Nederland worden deze scholen druk bezocht. Het College en het Technisch Instituut zijn sinds 1999 verenigd in de scholengemeenschap Harlindis en Relindis. Het College bevond zich oorspronkelijk in de Pelserstraat, sinds 1 september 2012 is het gevestigd op de campus Sint-Jansberg.

Geografie

Woonkernen

Maaseik omvat de volgende deelgemeentes met bijhorende woonkernen:

Rivieren en beken

  • De Maas, die hier de grens vormt met Nederland (vandaar de benaming "Grensmaas")
  • De Bosbeek of Oeterbeek, de as waarlangs de hele gemeente zich uitstrekt
  • De Zanderbeek of Diepbeek, die ontspringt in de moerassen tussen Maaseik en Neeroeteren

De Bosbeek stroomt bij Aldeneik in de Maas; de Zanderbeek doet dit ten zuiden van Maaseik.

Geschiedenis

De geschiedenis van Maaseik begon met de stichting van Aldeneik, letterlijk "het Oude Eik". Hier werd volgens de legende een klooster gesticht door Harlindis en Relindis van Aldeneik (circa 700). Hoger en dus veiliger, langs de heirbaan Maastricht-Nijmegen (nu bekend als "Heirweg" en "Oude Ophoverbaan") ontstond een nieuwe nederzetting. In 1244 kreeg dit "Nova Eycke" stadsrechten van de graaf van Loon, vooral vanwege haar strategische ligging langs de grenzen van het graafschap en langs de Maas, die toen nog een belangrijke vaarroute was. Maaseik groeide snel uit en overvleugelde Aldeneik, hetgeen in de hand werd gewerkt doordat de Maas zich bij Aldeneik geleidelijk aan oostwaarts verschoof. Dit was ook de reden dat de benaming van het "Nieuwe Eik" veranderde tot "Maaseik", oftewel "het Eik dat (wel nog) langs de Maas ligt". Maaseik werd een welvarende stad en een van de Goede Steden van het prinsbisdom Luik.

  • 1476: Kruisheren (Orde van het Heilig Kruis) stichten een klooster
  • 1567: Maaseik krijgt te maken met de Beeldenstorm en verklaart zich onafhankelijk; Gerard van Groesbeek herstelt de orde
  • 1684: Grote brand vernielt een derde van de stad

Het typische, kunstmatige stratenpatroon is nog steeds duidelijk herkenbaar; vanaf de centraal gelegen markt vertrekt een noord-zuid- en een oost-westas. De poorten op deze assen waren de Eikerpoort (naar Aldeneik), de Bleumerpoort (naar Bleumerhof, langs de Maas), de Hepperpoort (naar Heppeneert) en de Bospoort (naar Neeroeteren). De wallen moesten plaats ruimen voor de Burgemeester Philipslaan (begin 20e eeuw) en de ringweg (jaren 1980). Tussen de Bospoort en de Hepperpoort is de aarden wal deels bewaard gebleven. Bij de heraanleg van de Burgemeester Philipslaan (2012) werden de fundamenten van de Eikerpoort ontdekt.[1] Enkele jaren eerder (2009) werden aan de Bospoort ook al de fundamenten van de grafelijke burcht blootgelegd; deze zijn te bezichtigen in de parkeergarage onder het Kolonel Aertsplein.[2]

Zoals overal in het Maasland speelde de ontginning van grind een grote rol in Maaseik. Tot na de Tweede Wereldoorlog gebeurde die door middel van baggerschepen in het rivierbed van de Maas (waardoor die veel dieper en breder werd), vervolgens werd de schaal veel groter en concentreerde men zich op de uiterwaarden, hetgeen zich resulteerde in de uitgestrekte Maasplassen. De grindwinning werd in Maaseik stopgezet aan het begin van de 21e eeuw, waarna de Maasplassen werden heringericht voor waterrecreatie.

Bezienswaardigheden en Musea

  • De 19e-eeuwse Sint-Catharinakerk met de "Schatkamer St.-Catharina" met onder andere de Codex Eyckensis, het oudste evangelarium van de Benelux uit de 8ste eeuw, manuscripten en goud-, zilver- en kopersmeedwerk, reliekhouders en waardevolle kazuifels, waaronder Angelsaksische goudborduurwerk uit de 9e eeuw op de liturgische gewaden die zijn vernoemd naar Sint-Harlindis en Sint-Relindis.
  • De Capucijnenkerk (barok)
  • De Franciscanenkerk (barok)
  • De Kruisheren- of Sint-Jacobskerk met een rococo-interieur
  • Het "Museactron" bevat drie musea onder één dak:
    • Regionaal Archeologisch Museum, geopend in 1987
    • Apotheekmuseum met een unieke collectie Delfts blauwe en tinnen potten en een kruidentuin.
    • Bakkerijmuseum, gevestigd in de kelder van het Apotheekmuseum.
  • Het Minderbroedersklooster herbergt een permanente tentoonstelling rond het leven en het werk van Jan en Hubert van Eyck. Ook kan men er terecht voor een virtuele stadswandeling en om een maquette van de stad uit 1672 te zien.
  • Maaslandse renaissance-gevels
  • Sporen van de wallen die in 1672 tijdens de regering van Lodewijk XIV werden opgeworpen
  • De beeldengroep in de Bosstraat die de kwaliteiten van de Maaseikenaren verbeeldt: "kaal (verwaand), lui, lekker (graag eten) en hovaardig (hoogmoedig)".

Winkelen

In 2006 werd winkelcentrum "Kloosterbempden" geopend. Daarnaast is de Bosstraat (verkeersvrij) de belangrijkste winkelstraat.

Culinair

Maaseik staat bekend om zijn Maaseiker knapkoek, een krokante koek. Ook dikke koek, moppen, krollemol en crèmetaart zijn lokale specialiteiten. Verder wordt knubbelkesvlaai ook greumelkesvlaai (taart bedekt met kruimels) genoemd, in de Limburgse regio vervaardigd.

Evenementen

  • Halfvastenstoet op Laetare-zondag
  • Tweede zondag van juli: bakken van de reuze knapkoek
  • Hartbufkes Preuve: tweede weekend van augustus, culinair evenement

Verkeer en vervoer

Waterwegen

De Grensmaas is ter hoogte van Maaseik niet bevaarbaar. Iets ten noorden van Maaseik, in de buurt van de gemeentegrens met Ophoven (Kinrooi) is dat wel het geval.[3] In het verleden (tot aan de 20ste eeuw) was de Maas ook ter hoogte van Maaseik bevaarbaar doordat ze minder breed was (zodat het water hoger stond) was en dankzij de geringere diepgang van de schepen. Bovendien namen de Zuid-Willemsvaart en het Julianakanaal het belang van de Maas over. De Maashaven van Maaseik lag langs de Heppersteenweg, langs een oude Maasarm die nu enkel bij hoogwater gevuld is. De huidige haven ligt nu bij Heerenlaak, langs een voormalige grindgroeve die in verbinding staat met de Maas; deze haven is enkel voor pleziervaart.

Openbaar vervoer

Tegenwoordig doen diverse buslijnen van de Vlaamse Vervoermaatschappij "De Lijn" Maaseik aan.

Voormalige trein

In 1874 werd de spoorlijn Hasselt - Maaseik geopend. Het eindstation lag op het huidige Stationsplein, maar het spoor liep verder tot aan de Maas (via de Van Eycklaan en de Maasweg) naar de loodsen van de grindnijverheid. Er is ooit sprake geweest om de lijn te verlengen tot in Nederland, doch dit werd nooit uitgevoerd. Het reizigersverkeer op het baanvak As - Maaseik werd opgeheven op 4 oktober 1959. Het goederenverkeer naar Maaseik werd stopgezet op 15 maart 1979. In 1988 werd de spoorlijn tussen As en Maaseik opgebroken, er kwam een fietspad in de plaats.

Voormalige tram

Maaseik was vroeger een knooppunt van tramlijnen. De volgende tramlijnen deden Maaseik aan:

De grensoverschrijdende verbindingen werden al opgeheven voor de Tweede Wereldoorlog, de andere lijnen werden geschrapt in de jaren 1950. De tramlijnen kwamen de ommuurde binnenstad niet binnen. De tramlijn naar Kessenich reed langs de stadswallen. De Remise lag bij de huidige Prinsenhoflaan buiten de stadsmuren.

Noten

Externe link

  • Maaseik op de website Vlaams Bouwkundig Erfgoed [1]