Lutterade

Uit Genealogie Limburg Wiki
Versie door Ron4 (overleg | bijdragen) op 15 okt 2010 om 19:48 (→‎Geschiedenis)
(wijz) ← Oudere versie | Huidige versie (wijz) | Nieuwere versie → (wijz)

Lutterade (Limburgs: Lötterao) is een wijk van de voormalige Nederlands-Limburgse gemeente Geleen, die momenteel op haar beurt sinds 2001 behoort tot de gemeente Sittard-Geleen. Lutterade is gelegen ten zuiden van Sittard aan de spoorlijn Sittard-Maastricht.

Naam

De naam Lutterade betekent kleine rade; een rade is een ontginning van een bos. De wijk is ontstaan uit het voormalige buurtschap Lutterade, dat samen met de andere buurtschappen Krawinkel, Oud-Geleen, Spaans-Neerbeek en Daniken de gemeente Geleen vormde. Sinds 1840 maakte Lutterade deel uit van de kerkparochie Lutterade-Krawinkel.

Geschiedenis

Ten westen hiervan stond een landhuis in de Romeinse tijd.

In de 18e en 19e eeuw was Lutterade naast de landbouw bekend om zijn kleine industrie, zoals leerlooierijen, spijkerindustrie, smidsen enz. De komst van de Staatsmijn Maurits, die in 1926 in gebruik werd genomen en later uitgroeide tot de grootste mijn in Europa, heeft verregaande gevolgen gehad voor Lutterade. Op haar hoogtepunt leverde de mijn werk aan zo'n 16.000 mijnwerkers. Een deel van het dorp en de parochiekerk moesten wijken voor de mijn en het dorp groeide in ijltempo uit tot een stad. De open ruimten tussen de diverse buurtschappen Lutterade, Krawinkel en Oud-Geleen werden geheel opgevuld met woningbouw ten behoeve van de arbeiders, die van her en der kwamen om in de mijn te werken en later in de Chemische Industrie van DSM. Lutterade werd het centrum van de gemeente Geleen.

In de mijn werd zogenaamde vetkool ontgonnen, die uitermate geschikt was voor verwerking tot lichtgas en voor gebruik voor chemische doeleinden. De cokesfabrieken konden een groot deel van Nederland voorzien van lichtgas voor huishoudelijk gebruik. Hiervoor werd te Lutterade de grootste gashouder van Europa gebouwd. Nog voor de oorlog begon de ontwikkeling van de Chemische bedrijven door de Staatsmijnen in Limburg, later kortweg DSM genoemd. Het eerst ontstond het SBB (Stikstof Bindingsbedrijf) voor de productie van kunstmest en nylons, later werd de locatie Kunststoffen te Beek hieraan toegevoegd. Deze laatste bedrijven werden enkele jaren geleden verkocht aan het Saoudi-Arabische bedrijf Sabic. Bij haar 100 jarig bestaan in 2002 kreeg DSM het predicaat Koninklijk. Het industriecomplex bij Geleen en Beek heet tegenwoordig Chemelot.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd op 5 oktober 1942 abusievelijk een deel van Lutterade door de Engelsen gebombardeerd. Hierbij vielen 83 doden te betreuren.

Toen in 1965 door de Minister van Economische Zaken Joop den Uijl namens de Nederlandse regering bekend maakte dat de Staatsmijn Maurits zou worden gesloten, had dat voor de jonge gemeente Geleen enorme nadelige gevolgen. De ontwikkeling van de gemeente, die zich voorheen zo snel ontwikkelde, stokte enorm. De Maurits werd in 1967 gesloten, de schachten werden gedempt en een aantal industriële gebouwen vervolgens gesloopt.

Monumenten

  • Het Drossaerdhuis aan de Geenstraat.
  • In het Openluchtmuseum te Arnhem staat een authentieke Limburgse hoeve uit Lutterade.
  • Van de voormalige Staatsmijn Maurits is het hoofdgebouw en een watertoren overgebleven en als monument aangeduid.
  • In 1858 werd er 14.000 gulden door de raad bij gedragen voor de bouw van een kerk in Lutterade-Krawinkel. Eerst werd er een noodkerk in gericht, en in 1862 kon worden begonnen met de bouw. De architect was C. Weber. In 1907 werd de stompe torenspits vervangen door een hoge ingesnoerde zeshoekige vorm. Deze kerk werd in 1937 afgebroken. Daarna werd de huidige kerk gebouwd naar ontwerp van Jos Cuypers, en zoon P. Cuypers. In 2005-2006 is de kerk gerestaureerd