Legaat

Uit Genealogie Limburg Wiki

Een legaat is een bepaling in een testament (uiterste wil) of codicil, waarbij bepaalde goederen aan bepaalde personen worden nagelaten bij overlijden. De testateur legateert hiermee een deel van zijn nalatenschap aan een legataris. Net zoals dit voor anderen testamentaire bepalingen geldt, kunnen legaten in latere testamenten worden herroepen of ingetrokken.

Een legataris hoeft geen erfgenaam te zijn van de erflater. Erfgenamen kunnen ook schulden erven, iets waarvoor een legataris niet bang hoeft te zijn. Wel is het zo dat de rechten van schuldeisers zwaarder wegen dan die van de legataris, waardoor het kan voorkomen dat de legataris het aan hem nagelaten legaat nooit in ontvangst kan nemen.

Aan een legaat zijn soms voorwaarden verbonden waaraan moet worden voldaan om het legaat te kunnen ontvangen.

De testateur is niet wettelijk verplicht om goederen die als legaat worden genoemd in testament of codicil ook daadwerkelijk na te laten. Een legaat dat bij overlijden van de erflater niet meer blijkt te bestaan, vertegenwoordigt dan ook geen waarde. Om de schenking van een legaat te garanderen, werden soms onroerende goederen belast, waaruit het legaat moest worden betaald. Bij een legaat bestaande uit een onroerende zaak bleef het vruchtgebruik soms aan de langstlevende.



Voorbeeld van een testament met legaten, Roermond 29 augustus 1638

Testament van Walraven Daniels en Elsa van Gangelt, echtelieden.

Walraven wenst te worden begraven in de kerk van de kartuizers, Elsa in het graf van haar eerste echtgenoot en overleden kinderen, waarbij dan 3 malder rogge zal worden uitgedeeld aan de armen.

Walraven legateert, met toestemming van zijn zoon heer Daniell, religieuze en prior van de kartuizers binnen deze stad Roermond, een bedrag van 600 rijksdaalder aan het klooster, welke zullen worden verhaald op:

- de helft van het huis op de Swalmerstraat ('Swamr straet'), welk Walraven met zijn eerste vrouw heeft verworven;

- op de helft van het huis op de markt gelegen welk hij in zijn weduwnaarstand heeft verworven;

- op 1 'vrecht' land te Buggenum in de Neerbembden;

- op 1 'stall' land buiten de Swardtbrockerporte gelegen,

van welke onderpanden testateur aanneemt dat zij een voldoende waarde vertegenwoordigen omdat het niet zijn bedoeling is van dit legaat om enige andere goederen te belasten.

Verder legateert Walraven aan zijn voornoemde zoon een bedrag van 600 gulden, te verhalen op het huis aan de Nopperport, welk hij met zijn huidige echtgenote Elsa van Gangelt heeft verworven, en welk bedrag eerst zal vervallen na het overlijden van Elsa. Het huis zal dan vererven op Elsa's dochter Anna en haar erfgenamen, omdat een bedrag van 1.900 gulden is besteed, afkomstig uit het erfdeel van deze Anna.

Aan het armenweeshuis van deze stad legateert Walraven de hof achter het huis op de 'Swamr straet' en grenzend aan voornoemd weeshuis, waarvan Elsa echter het vruchtgebruik zal genieten.

De tegenwoordige roerende goederen die door Walraven in het huidige huwelijk zijn gebracht, zullen gelijkelijk worden gedeeld tussen Walraven's zoon Daniel en Walraven's echtgenote dan wel haar dochter Anna.

Elsa oorkondt dat zij, mocht haar man voor haar overlijden, zij in dat geval afziet van haar vruchtgebruiksrechten op bovengenoemde goederen bezwaard met het legaat van 600 rijksdaalder, zodat het de prior zal vrijstaan deze som aanstonds te innen.

Hiertegen zal Elsa 2 morgen land tussen Assell en Swalmen gelegen genieten, ongeveer 2 morgen op Homberghen, en de rente van een kapitaal van 1.200 gulden gevestigd op de stad, welke landerijen en rente beide testateurs hebben verworven zonder dat de prior of andere naaste vrienden daaraan enig recht hebben.

Beide testateurs legateren, met beiderzijds goedvinden, een bedrag van 600 aan de armenmeesters van deze stad voor de fundatie van een 'dobbele prae..ije' waarvan de helft van de collatierechten aan de zoon van Walraven, en de ander helft aan de dochter van Elza en hun erfgenamen zal toekomen.

Aan Elysabett, de dochter van schoonzoon Winandt van Hinsbergh, een legaat van 100 gulden te verhalen op ½ bunder land tussen Halen en Buggenum gelegen, en 25 daalder gevestigd op het goed van Melis Pipers, waarvan Elza geen vruchtgebruik zal pretenderen.

Testateurs verklaren dat zij alle voornoemde disposities, legaten en vermakingen als hun laatste wil en testament beschouwen, hetgeen na hun dood zal moeten worden uitgevoerd.

Getuigen: Bartholomeus Poen en Francois Pollart, beiden schepenen van Ruremundt.

RHCL Maastricht, SA Swalmen en Asselt, magazijnlijst nr. 19 fol. 32vs-33vs.