Jabeek

Uit Genealogie Limburg Wiki
De printervriendelijke versie wordt niet langer ondersteund en kan weergavefouten bevatten. Werk uw browserbladwijzers bij en gebruik de gewone afdrukfunctie van de browser.

Jabeek (Limburgs: Joabik) is een kleine woonkern in de gemeente Onderbanken in Nederlands-Limburg.Jabeek was tot de laatste herindeling in 1982 lange tijd de kleinste gemeente van Nederland. Deze omvatte tevens het gehucht Etzenrade.

Wapen van Jabeek

Naam

De naam is vermoedelijk een afgeleide van de Quabeek die nog ondergronds door het dorpje loopt. Oude schrijfwijzen zijn in 1144 Jaebeek apud Iabeche en in 1190 de Hiabeke. Het woord "Ja" zou een afgeleide van het woord "gat/doorgang" kunnen zijn.

Geschiedenis

In 1609 werd de schepenbank van Brunssum, bestaande uit Brunssum, Schinveld en Jabeek, door de Spaanse regering verkocht aan Arnold III Huyn van Geleen. In 1664 ging deze heerlijkheid op in het graafschap Geleen en Amstenrade. Per 1796, aan het einde van de Ancien Régime, werd Jabeek een zelfstandige gemeente, die bij de gemeentelijke herindeling per 1 januari 1982 opging in de gemeente Onderbanken met circa 750 inwoners. In 1840 had de gemeente Jabeek 87 huizen met 443 inwoners, verdeeld in dorp Jabeek 67/344 en buurtschap Etzenraede 20/99.

Gemeente Jabeek.gif

Monumenten

  • De Heilige Gertrudiskerk van architect P.J.H. Cuypers uit 1859 met gebruikmaking van de eind 15e eeuwse toren, die hij verhoogde.
  • Vele monumentale en beschermde carréboerderijen. Enkele zijn nog met een gangenstelsel met elkaar verbonden. Dit stamt uit de tijd van de Bokkenrijders, zo kon men naar elkaar vluchten.
  • Het centrum van Jabeek bestaat uit de Maar (afgeleid van het Latijnse "Mare" dat zee betekent). In het verleden was hier een beek of water.
  • Watermolens, waaronder de Etzenrader Mühle in de Jabeekse bossen an de Roode Beek.

Archieven

De Doop- Huwelijks- en Overlijdensregisters beginnen in 1695 (parochie H. Gertrudis). Zie ook deze link DTB-registers en Burgerlijke Stand.

Externe link

Volkstelling Jabeek 1796