Holset

Uit Genealogie Limburg Wiki
De printervriendelijke versie wordt niet langer ondersteund en kan weergavefouten bevatten. Werk uw browserbladwijzers bij en gebruik de gewone afdrukfunctie van de browser.

Holset is een dorp in het zuiden van Limburg. Het dorp hoort tot de gemeente Vaals.

Naam

Holset is waarschijnlijk ontstaan als een vroeg middeleeuwse ontginningsnederzetting in bebost gebied. De naam zou zijn afgeleid van hulisetum, hulstbos.

Geschiedenis

In 1226 wordt de dan nieuw opgerichte heerlijkheid Holset en Vaals door de koning van Spanje, landsheer van 's Hertogenrade verkocht aan Adolf Bertolf van Belven. Onder protest van Adolfs opvolger Johan Wilhelm van Schwarzenberg komt deze heerlijkheid in 1656 onder bestuur van de Staatse drossaart van 's Hertogenrade.

In Holset waren oorspronkelijk twee schepenbanken: die van Holset en die van de hgeerlijkheid Einrade. De schepenbank van Holset was de hoofdbank voor zowel Einrade als Vaals en Vijlen en hield zitting in de "Hall" (in 1634 voor het eerst vermeld). De herinnering aan deze schepenbank leeft voort in de aanduiding Aggene Banket van de hoeve bij de Oude Akerweg.

In 1665 bestond Holset uit 14 families en 73 personen. Bij een volkstelling in 1807 had Holset 40 huizen en 240 inwoners.

Monument

  • Op een heuvel in het centrum van Holset, waar tevens de wegen samenkomen, ligt de parochiekerk die gewijd is aan de heilige Lambertus van Maastricht en Genoveva. Gezien het oude metselwerk aan de noordkant zou de kerk een vroeg middeleeuws zaalkerkje kunnen zijn geweest dat vanaf de 12e eeuw in fasen verlengd en verhoogd werd. In 1266 wordt de kerk vermeld in een overeenkomst over het recht van preken tussen het predikherenklooster van Luik en dat van Maastricht. We weten verder dat de kerk in 1667 erg bouwvallig was. De toren is in 1736 dan ook volledig herbouwd en in 1841/1842 weer grondig gerestaureerd. Met de restauratiewerkzaamheden onder pastoor J.S.J.H. Slenter door architect Johannes Kayser in de periode 1884-1887 werd de kerk uitgebreid met de Genovevakapel die dwars op de lengteas van de kerk aan de noordzijde van de toren is aangebouwd en waarin een beeld van de heilige Genoveva werd geplaatst. In 1916 werd de kerkingang verplaatst van de zuidzijde van het schip naar de zuidkant van de vierkante toren.
  • Aan de voet van de kerkheuvel ligt de Lambertusbron en ernaast een Lourdesgrot uit het einde van de 19e eeuw. Over het ontstaan van deze Lambertusbron heeft pastoor J.S.J.H. Slenter eind 19e eeuw de volgende legende de wereld in gebracht. In de laat romeinse tijd was in Holset een tempel gewijd aan de heidense god Bel. Een poging van bisschop [Servaas] van Maastricht om rond 360 deze tempel om te vormen tot een kerk mislukte. Pas rond 515 lukte het bisschop Falco van Maastricht om de tempel onder bescherming te brengen van de enkele jaren eerder gestorven Genoveva van Parijs. Niettemin bleven heidense praktijken en duistere machten rond de tempel spoken. Volgens de legende zegende bisschop Lambertus van Maastricht in 692 een giftige bron naast de tempel en dreef een draak uit deze bron. Dit markeert het ontstaan van de aan Lambertus gewijde wonderbron, een moment dat in 1892 (1200 jaar later) werd herdacht.

Archieven

De Doopregisters beginnen in 1700, de Huwelijks- en Overlijdensregisters in 1741 (parochie H. Lambertus). Zie ook deze link DTB-registers en BS.