Anonieme gebruiker

Wijzigingen

Uit Genealogie Limburg Wiki
7.233 bytes toegevoegd ,  24 jun 2012 08:41
Het '''Graafschap Horn''', soms ook ''Horne'' of ''Hoorne'' (Frans: ''Comté de Hornes''), was een heerlijkheid (1243) en later graafschap (1450 – 1795), grotendeels gelegen in het huidige Nederlands Midden-Limburg. Het bestuurlijke centrum was het [[kasteel van Horn]], maar de graaf zetelde te [[Weert]].

De heerlijkheid Horn was sinds 1243 [[leengoed|leenroerig]] aan de graven van Loon en vanaf 1361 aan de prinsbisschop van Luik. Zij behoorde tot de landen van de [[Bourgondische Kreits]].

==Gebied==
[[Image:Thorn,_Horn,_Kessenich.PNG|right]]

'''KAART: ''De verdeling van het grondgebied van Horne, Thorn, Gelder en Kessenich voor de 18e eeuw '' '''

De volgende dorpen behoorden tot Horn:<br>
''In het huidige Nederland''
*[[Horn]]
*[[Heythuysen]]
*[[Roggel]]
*[[Neer]]
*[[Nunhem]]
*[[Buggenum]]
*[[Beegden]]
*[[Haelen]]
''In het huidige België''
*[[Geistingen]]
*[[Ophoven (B)]]

===De dorpen nu===
Horn, Nunhem en Buggenum maakten tot 2007 deel uit van de gemeente Haelen.<br> Heythuysen en Roggel en Neer waren tot 2007 zelfstandige gemeenten. Deze drie gemeenten zijn per 1 januari 2007 samengevoegd tot de nieuwe [[gemeente Leudal]]. Eén van de voorgestelde namen voor de nieuwe gemeente was 'Land van Horne', verwijzend naar het oude graafschap.<br>
Beegden en Wessem horen nu bij de gemeente Maasgouw. Geistingen en Ophoven maken nu deel uit van de Belgische gemeente Kinrooi.

==Geschiedenis==
Vanaf de dertiende eeuw hadden de heren van Horn bezittingen in het land van [[Weert]], dat door hen na verloop van tijd als leen van het graafschap Gelre werd bestuurd. Deze bezittingen bleven buiten de heerlijkheid Horn. --> ''Zie ook [[Heel]] en [[Heerlijkheid Pol en Panheel]]''
<br>
In 1366 kwam Loon, en daarmee ook Horn, in het bezit van het prinsbisdom Luik.<br>

In 1450 werd Jacob I van Horn door keizer Frederik III verheven tot graaf, en werd de heerlijkheid een graafschap. Jacob I liet in Weert een nieuw kasteel bouwen, de ''Nijenborgh'' of nieuwe burcht. De oude burcht of ''Aldenborgh'' stond in Weert op de plaats waar nu de Paterskerk in de wijk de Biest staat. Zij werd helemaal verwoest in 1703, maar was toen al lang buiten gebruik.
De Nijenborg is altijd bewoond geweest door de graven van Horne, tot zij in de [[Spaanse Successieoorlog]] in 1702 werd verwoest. Tegenwoordig staan alleen nog de toegangspoort en een paar stukken muur overeind. Er staat nu een herenhuis op het eiland waar ooit het kasteel gestaan heeft.<br>
De graven van Horn verbleven – als ze al niet reizende waren – op het door hen gebouwde kasteel de Nijenborgh in Weert. Op het [[Kasteel Horn|kasteel van Horn]] verbleef de [[drossaard]] (of luitenant-drossaard), die namens de graaf de statenvergadering voorzat.<br>

Het graafschap Horn telde vijf [[schepenbank |schepenbanken]] (Haelen, Beegden, Neer, Heythuysen en Ophoven), waarvan Haelen (deels) hoofdgerecht was. Het hoofdgerecht voor Beegden en deels Ophoven was Wessem. Na circa 1680 zetelde het hoofdgerecht van Haelen te Horn. Ook kregen Haelen, Buggenum en Roggel toen een eigen schepenbank. Nunhem bleef onder het hoofdgerecht Horn ressorteren.<br>
Na de executie op 5 juni 1568 in Brussel van de laatste graaf van Horn, Philips van Montmorency, op last van de hertog van Alva, viel de grafelijke titel terug op de prinsbisschop van Luik.<br>
Het graafschap werd opgeheven in [[1795]], toen het door Frankrijk werd geannexeerd. Het werd samen met het omliggende gebied opgenomen in het departement van de [[Nedermaas]].<br>

==Het kasteel van Horn==

[[afbeelding:KasteelHorn_graafschap.jpg|Het kasteel van Horn]]

Op het kasteel van Horn verbleef de drossaard, die namens de graaf de statenvergadering voorzat.
De laatste graaf, [[Filips van Montmorency]], beter bekend als "de graaf van Hoorne", was samen met graaf Lamoraal van Egmont één van de leiders van het verzet tegen Filips II van Spanje. Hun onthoofding in 1568 op de Grote Markt in Brussel werd het definitieve sein voor de Nederlandse opstand.<br>
Bij gebrek aan een mannelijke erfgenaam kwam Horn terug in een personele unie met het prinsbisdom Luik. Het werd namens de prins-bisschop bestuurd door de hoogdrossaart. Het had een statenvergadering, bestaande uit de bezitters van de heerlijkheden en afgevaardigden van de schepenbanken van Haelen, Neer, Roggel en Heythuysen.<br>
In 1795 werd het staatje door de Franse republiek geannexeerd en opgenomen in het departement van de Nedermaas.

==Heren en Graven van Horn==

{| border="0"
|-----
|
{| class="toccolours" style="margin: 0 2em 0 2em;"
|'''Heren en graven (vanaf 1450) van Horn'''
|-
|Willem I van Horne ||1242-1264;|| Gehuwd 1230 met Heilwig van Altena, zus van Dirk III van Altena
|-
|Willem II van Horne ||1264-1304; ||Heer van Horne en Altena
|-
|Gerard I van Horne ||1304-1331; ||Heer van Horne, Altena, Perwijs en Herlaar
|-
|Willem V van Horne ||1331-1343; ||Heer van Horne, Altena en Gaasbeek
|-
|Gerard II van Horne ||1343-1345; ||Heer van Horne, Altena en Gaasbeek; gesneuveld in de Slag bij Stavoren
|-
|Willem VI van Horne ||1345-1357; ||Broer van Gerard II; heer van Horne en Altena
|-
|Dirk Loef van Horne ||1357-1369; ||
|-
|Willem VII van Horne ||1358-1415; || Heer van Horne, Altena en Weert
|-
|Willem VIII van Horne ||1415-1433; ||
|-
|Jacob I van Horne ||1433-1488;||vanaf 1450 eerste '''Graaf van Horne''', heer van Altena, Kortessem, Montigny, Weert, Wessem, Bocholt, Cranendonck, Eindhoven<br>
|-
|Jacob II van Horne ||1488-1530; ||Graaf van Horne
|-
|Jacob III van Horne ||1530-1531; ||Graaf van Horne
|-
|Jan van Horne ||1531-1540; ||Broer van Jacob; graaf van Horne
|-
|[[Filips van Montmorency]] ||1540-1568; ||Stiefzoon van Jan van Horne; graaf van Horne, stadhouder van Gelre en Zutphen
|}<br>
|}

Na de dood van Filips kwam het graafschap in een personele unie met het [[Prinsbisdom Luik]]

==Literatuur==
*M.J. Wolters, ''Notice Historique sur l'Ancien Comté de Hornes et sur les Anciennes Seigneuries de Weert, Wessem, Ghoor et Kessenich'', Gent 1850, Herdruk Stichting Historisch Onderzoek Weert 2006.
*Eg. Slanghen, ''Iets over het Land van Horn ''(1865) - ''Het Graafschap Horn ''(1878), Herdruk Stichting Historisch Onderzoek Weert 2005.
*T. Klaversma, ''De Hornes 1296 - 1345'', PSHAL '''121''' (1985), pp. 7-68.
*S. Groenvelt, ''Philips van Montmorency, graaf van Horn (1524-1568). Een Habsburgse edelman tussen vorstenmacht en verzet'', PSHAL '''139''', (2003), pp. 39-99.
*Jean Coenen, ''Op de keper beschouwd. Een geschiedenis van Weert'', Weert 2007, ''passim''.
* J.H. Hanssen, ''De Schepenbankzegels in het graafschap Horn'', Rondom het Leudal '''60''' (1990), 574-579; '''62''' (1991), 28-34.
*W.M. van de Boel, Een onderzoek naar de rechterlijke organisatie in de heerlijkheid Hor, in: PSHAL 101 (1965, 159-194.

==Externe Links==
#[http://www.rhcl.nl/page.asp?id=1121 Inventaris van de archieven van het Graafschap Horn (RHCL 01.063)]
# [http://www.archieven.nl/pls/m/zk2.inv?p_q=30301988 archief van de graven en de Staten van Horn]
#[http://www.vonhorn.info/ Geschiedenis van de familie Van Horn]
#[http://nl.wikipedia.org/wiki/Graafschap_Horne Wikipedia graafschap Horn]


[[Categorie:Geschiedenis van Limburg]]
[[Categorie:Prinsbisdom Luik]]
[[Categorie:Graafschap Horn]]
6.420

bewerkingen