Geulle
Algemene informatie
Geulle (Limburgs: Gäöl) is een dorp en voormalige gemeente in het zuiden van de Nederlandse provincie Limburg. Sinds de gemeentelijke herindeling van 1982 behoort het samen met Bunde, Ulestraten en Meerssen tot de nieuwe gemeente Meerssen.
De plaats is ontstaan door de samenvoeging van een aantal gehuchten in het gebied tussen Bunde en Elsloo, deze plaatsjes liggen langs de oostelijke rand van de Maasvallei en liggen zowel verspreid boven op het plateau als beneden in het dal. Het omvat de vroegere plaatsjes Hulsen, Oostbroek en Westbroek in het dal (Geulle-Beneden) en Hussenberg, Snijdersberg en Stommeveld op het plateau (Geulle-Boven). Deze twee gedeelten worden fysiek gescheiden door het Bunderbos, een langgerekt hellingbos waarlangs ook de spoorlijn van Maastricht naar Sittard loopt. Het station van Geulle is in 1938 opgeheven. De oorspronkelijke kern van Geulle, waar ook de eeuwenoude parochiekerk Sint Martinus en het voormalige gemeentehuis staan, ligt in het uiterste westen en langs de Maas, waardoor deze kern tegenwoordig Geulle aan de Maas wordt genoemd. Hier vormt het Julianakanaal sinds de twintiger en dertiger jaren van de vorige eeuw de scheiding, wat Geulle dus verdeelt in drie gedeelten. Een stalen boogbrug verbindt deze kern met de rest van de plaats.
Geulle-Boven telde in 2005 circa 1020 inwoners, Geulle-Beneden circa 1320 en Geulle aan de Maas circa 220. Het apart gelegen gehucht Brommelen en de buurtschap Broekhoven horen bij Geulle-Beneden.
Kernen
Bij Geulle hoorden van oudsher de volgende kernen:
Geulle-Beneden
- Broekhoven
- Brommelen
- Hulsen
- Oostbroek
- Westbroek
Geulle-Boven
- Hussenberg
- Moorveld (tot 1982 deels bij Ulestraten)
- Snijdersberg
- Stommeveld
Geschiedenis
In de Romeinse tijd stond op de Blomenbergh en ook op de Snijdersberg een landhuis. Bij het graafwerk aan het Julianakanaal werden de funderingen van Romeinse gebouwen gevonden.
Naamsverklaring
De plaatsnaam is afgeleid van de rivier de Geul, deze mondde in het verleden uit in de Maas bij de oude dorpskern. Thans gebeurt dit een aantal kilometer zuidelijker, bij het gehuchtje Voulwames (dat bij Bunde hoort).
Tweede parochie
In 1953 werd in Geulle-Boven een nieuwe parochie gesticht, de parochie van het Onbevlekt Hart van Maria. Dit leidde tot de bouw van een nieuwe kerk tussen Geulle en Moorveld.
Archieven
Het Doopregister begint in 1620, de Huwelijksregisters in 1624 en het Overlijdensregister in 1639 (parochie H. Martinus). Zie ook deze link DTB-registers en Burgerlijke Stand Geulle.
Literatuur
Externe links
- Groeten uit Geulle - Parel aan de Maas - zeer uitvoerige website van de Heemkundevereniging Gäöl
- Geulle, artikel op Wikipedia
- Geschiedenis Geulle
- Voor en na 1648
