Eijsden
Eijsden (Limburgs: Èèsjde) is een stad en gemeente in het zuiden van Nederlands Limburg.
Naam
De naam Eijsden is, naar deskundigen aannemen, afgeleid van het Germaanse woord voor "espenbos". De latere Romeinse versie was "Haspere".
Geschiedenis
Van in de bodem aangetroffen restanten wordt aangenomen, dat het bebouwing uit de Romeinse tijd, dus rond het begin van de jaartelling, betreft. Het betreft dan twee teruggevonden landhuizen en een grafveldje.
Meer zekerheid bestaat er ten aanzien van het gegeven, dat er in de Middeleeuwen sprake was van een nederzetting. Nog in die Middeleeuwen groeide deze nederzetting uit tot 'n dorp.
In 1213 is het als heerlijkheid eigendom van de hertog van Limburg. In 1288 komt het in Brabantse handen. Nadien wordt het tussen 1375 en 1626 verpacht aan verscheidene Limburgse edelen. In laatstgenoemd jaar verwerft Jan de la Margelle de heerlijke rechten. In het Partagetractaat van 1661 wordt Eijsden aan de Staten van Holland toegewezen.
Tijdens de Staatse tijd ontwikkelt het zich tot een voorname plaats. Dit met name ook, doordat het als overslagplaats gaat fungeren in de belangrijk wordende Maasscheepvaart. Gegoede Hollandse en Joodse kooplieden verstigen er zich.
Met de komst van de Fransen in 1794 loopt deze bloetijd ten einde. Tot 1814 maakt Eijsden deel uit van het departement Nedermaas, dat tot de Franse Republiek behoort. Na van 1815 tot 1830 tot het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden behoord te hebben, valt het ten gevolge van de Belgische Opstand aan België toe. Sinds 1839 behoort het echter weer tot Nederland.
Archieven
- De protestantse Doop- en Huwelijksregisters beginnen in 1656 en de Overlijdensregisters in 1774 (hervormde Gemeente).
- Voor de katholieke registers zie Breust (H. Martinus). Zie ook deze link DTB-registers en Burgerlijke Stand Eijsden.
