Broekhuizenvorst

Uit Genealogie Limburg Wiki

Broekhuizenvorst is een dorp aan de westzijde van de rivier de Maas en gelegen circa 20 kilometer boven Venlo.

Geschiedenis

 
Kerk te Broekhuizenvorst

Het misschien oudste gebouw is de kerk oorspronkelijk gewijd aan de Salvator en en sinds 1801 aan de Heilige Jezus. De eerste vermelding dateert van 1214 en het is dus ouder. Het gebouw was oorspronkelijk een zaalgebouw van 12 bij 6 meter. Haar middeleeuwse opvolger met het 13e eeuwse torenfundament en romaans doopvont uit ook de 13e eeuw is grotendeels verwoest in de Tweede Wereldoorlog en weer opgebouwd. Voor een overzicht van pastoors hiervan zie de link lijst van pastoors Broekhuizenvorst.

Sinds in ieder geval 30 augustus 1651 heeft Broekhuizenvorst een eigen wapen gehad, en sinds ze een eigen schepenbank had in 1727 werd het ook door deze gebruikt. Het wapen vertoont de Heiland die in de linkerhand een wereldbol houdt.

Het dorp lag in Opper-Gelre en maakte deel uit van het ambt Kessel, dat de Hertog van Gelre - en later de Spaanse Koning als zijn opvolger vanaf 1543 - toebehoorde. De heerlijkheid zelf vormde vroeger (met zekerheid vanaf 1424) bestuurlijk één geheel met Swolgen en had een gezamenlijke schepenbank die onder voorzittersschap stond van de ambtman van Kessel. De Spaanse koning die tevens de heerlijkheid hier bezat, verkocht deze in 1655 wegens geldproblemen aan de Staten van Gelre, die het op hun beurt weer verkochten aan Francois Guillaume de Fleming in 1673; zijn zoon verkocht die van Broekhuizenvorst in 1727 aan Hendrik Ignatius Schenk van Nydeggen. In 1771 werd de schepenbank met Ooijen samengevoegd (waar het kerkelijk ook al één geheel mee vormde). Toen het Spaanse koningshuis uitstierf, volgde de Spaanse Successieoorlog die er toe leidde dat ook Broekhuizenvorst door de Pruisen werd bezet en formeel in 1713 Pruisisch werd. Dit bleef zo totdat de Fransen in 1794 Pruisisch Gelder definitief veroverden. In 1798 werden de heerlijke rechten en schepenbanken door de Fransen afgeschaft en vervangen door andere bestuursvormen. Bij de totstandkoming van het Koninkrijk der Nederlanden (1814) werd Broekhuizenvorst hiervan onderdeel. Bij de Belgische onafhankelijkheiddstrijd (1830) koos dit gebied echter voor aansluiting met België en kwam het bij het vredesverdrag van London in 1839 bij de Duitse Bond, waar in 1866 uit werd gestapt. Sinds die tijd is Broekhuizenvorst definitief in Nederland gelegen.

Bij besluit van de Minister van Waterstaat van april 1883 is bepaald dat de naam Broe(c)khuysenvorst wordt veranderd in Broekhuizenvorst.

Broekhuizenvorst is sinds vele eeuwen groter in inwonertal dan Broekhuizen en ook haar kerk(recht) is ouder. Binnen de gemeente Broekhuizen heeft dat heel lang spanningen gegeven tot aan circa 1940.

Monumenten

  • Kerk (De eerste vermelding dateert van 1214).
  • Kasteel De Kolck (herbouwd).
  • Kasteel Oijen (gerestaureerd eind 1900).

Archieven

De doop-, trouw- en overlijdensregisters vanaf 1641 (parochie H. Naam Jezus) én de schepenbank bevinden zich in het Rijksarchief Maastricht. Zie ook deze link DTB-registers Broekhuizenvorst.

Literatuur

Externe link