Bilzen

Bilzen is een stad en gemeente in Belgisch-Limburg gelegen ongeveer halfweg tussen Hasselt en Maastricht. De stad is de hoofdplaats van het kieskanton en het gerechtelijk kanton Bilzen en telt ruim 30.000 inwoners in 13 deelgemeenten, waarvan ongeveer een derde in Bilzen zelf woont. Ze is goed bereikbaar door haar ligging langs de autosnelweg E313, het Albertkanaal, en de spoorlijn tussen Hasselt en Luik. Bilzen grenst in het westen aan Hoeselt, in het noordwesten aan Diepenbeek, in het noorden aan Genk en Zutendaal, in het oosten aan Lanaken en in het zuiden aan Riemst.

Bilzen ligt net op de grens van de Kempen met Haspengouw. Het stadscentrum, Beverst en delen van Rijkhoven zijn gelegen in de Demervallei. Ten zuidoosten van de Demer heeft het landschap een typisch Haspengouws glooiend uitzicht.

Kernen

Naast Bilzen zelf liggen in de gemeente nog de deelgemeenten Beverst, Eigenbilzen, Grote-Spouwen, Hoelbeek, Hees, Kleine-Spouwen, Martenslinde, Mopertingen, Munsterbilzen, Rosmeer, Rijkhoven en Waltwilder.

Op het grondgebied van Beverst ligt nog het gehucht Schoonbeek, gescheiden van het centrum van Beverst door de Demer.

#	Naam	Oppervlakte (km²)	Bevolking (01/01/2003)
I	Bilzen	14,85	9.087
II	Beverst - Centrum - Schoonbeek	12,20	5.025 2.340 2.685
III	Eigenbilzen	8,27	2.227
IV	Grote-Spouwen	4,85	1.230
V	Hees	3,72	749
VI	Hoelbeek	3,93	511
VII	Kleine-Spouwen	3,21	990
VIII	Martenslinde	2,12	769
IX	Mopertingen	1,75	1.338
X	Munsterbilzen	6,04	4.304
XI	Rijkhoven	4,57	1.259
XII	Rosmeer	5,01	757
XIII	Waltwilder	5,50	1.230

Bron:Studiecel Demografie Provincie Limburg

Geschiedenis

In de Romeinse periode bestond Bilzen als een kleine nederzetting langs de heirbaan Tongeren - Nijmegen. Ten tijde van de Merovingische dynastie was het bekend onder de naam Belisia, mogelijk afgeleid van het Keltische Belisa, 'helder water'. Ook de naam Belesia komt voor tijdens deze periode. Vanaf de vroege middeleeuwen vestigden Germaanse kolonisten zich op de steile Borreberg. In de 11de eeuw zou hier een houten vesting gestaan hebben.

De versterkte nederzetting ontwikkelde zich tot een handelscentrum en werd door graaf Lodewijk I van Loon ingepalmd in ruil voor privileges. De Luikse prins-bisschop Rudolf van Zähringen vernielde Bilzen in 1180. In 1251 kreeg het de stadstitel van het Graafschap Loon, waar het ook de gele en rode kleuren in het wapenschild aan overhoudt. Langs de Demer werd een begijnhof gesticht. In 1366 kwam het graafschap onder het bewind van de prinsbisschop van Luik en kreeg Bilzen het statuut van Goede Stad. De naam Bouchoultbilzen (Beukenbilzen, naar de drie beuken die aangeplant waren op het marktplein) onderscheidt de stad van zijn buren Munsterbilzen en Eigenbilzen. Ondertussen was de stad ook volledig omwald. De Zusters Franciscanessen bouwden er in de 15de eeuw een klooster, hetwelk in 1836 door de Zusters van het Heilig Graf werd betrokken.

Tijdens de Luikse successiestrijd tussen Willem van der Marck en Johan van Horne in 1483 werd de stad nagenoeg helemaal verwoest en ontmanteld. Ook in de 16de en 17de eeuw vonden plunderingen en vernielingen plaats door de nabijheid van de vesting Maastricht. De talloze inkwartiering van vreemde troepen hielden economische heropleving tegen. Na de Franse annexatie van het prinsbisdom Luik in 1795 werd Bilzen kantonhoofdplaats.

in 1870 werd Rijkhoven afgescheiden van Bilzen. Tijdens de Fusie van Belgische gemeenten in 1977 fuseerde Bilzen met Beverst, Munsterbilzen, Eigenbilzen, Spouwen (een fusie van Grote-Spouwen, Kleine-Spouwen en Rijkhoven), Hees, Hoelbeek, Rosmeer, Waltwilder, Martenslinde en Mopertingen.

Bezienswaardigheden

• Landcommanderij Alden Biesen in de deelgemeente Rijkhoven
• Het stadhuis in Maaslandse renaissancestijl, gebouwd in 1686
• Sint-Mauritiuskerk in neogotische stijl en in kalksteen opgetrokken
• Kerkhofhuis aan de stedelijke begraafplaats, architect Guy Cleuren

Bron

Nederlandse Wikipedia

Externe links

• Officiële website van de stad Bilzen
• Heemkundekring Bilisium