Vrede van Münster

Uit Genealogie Limburg Wiki

De Vrede van Münster was een voor Nederland en België belangrijk onderdeel van de Vrede van Westfalen, die in 1648 een einde maakte aan twee oorlogen: de Tachtigjarige Oorlog tussen de opstandelingen in de Nederlanden en Spanje (Habsburg), en aan de Dertigjarige Oorlog tussen een groot aantal andere Europese landen.

De Franse inmenging in de oorlog (aanval in de rug) tegen Spanje had het tij definitief in het voordeel van de Republiek gekeerd. Inmiddels was het oorlog in grote delen van Europa: de Dertigjarige Oorlog. In 1641 begonnen vredesonderhandelingen tussen de strijdende partijen in deze oorlog. Hoewel de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden niet meevocht in de Dertigjarige Oorlog, werd besloten de Republiek toch uit te nodigen bij de vredesonderhandelingen. Door de oorlog tegen Spanje was de Republiek te veel een partij geworden. Via Frankrijk ontving de Republiek een uitnodiging.

Hoewel er rond die tijd enorme militaire successen werden geboekt, was er binnen de Republiek steeds meer sprake van een vredesstemming. De langdurige oorlog kostte veel geld en mensenlevens. Alleen de provincies Zeeland en Utrecht, en de stad Leiden, bleven tot het einde toe voorstander van de oorlog.

De Republiek slaagde erin als volwaardige staat aan de onderhandelingen mee te mogen doen: zelfs Spanje stemde hiermee in. In januari 1646 kwamen acht vertegenwoordigers van de Staten aan in Münster om met de Spanjaarden te onderhandelen over vrede. De Spaanse onderhandelaars hadden uitgebreide volmachten meegekregen van koning Filips IV, die al jaren vrede zocht. Tijdens de onderhandelingen werden de Republiek en Spanje het snel eens: de tekst van het Twaalfjarig Bestand werd als uitgangspunt genomen en de Republiek werd door Spanje als soevereine staat erkend. De vrede leek nabij. Frankrijk gooide echter roet in het eten door steeds met nieuwe eisen te komen. De Staten besloten hierop buiten Frankrijk om vrede te sluiten met Spanje. Op 30 januari 1648 werd de vredestekst vastgesteld. Deze werd ter ondertekening naar Den Haag en Madrid gestuurd. Op 15 mei werd de vrede definitief getekend en door Nederlandse en Spaanse gezanten met hun eed bekrachtigd, onder grote belangstelling van het publiek.

Onder het verdrag bleef de Republiek onderdeel van het Heilige Roomse Rijk, maar nu als soevereine staat. In de praktijk was er echter geen binding meer. Een ander belangrijk gevolg van dit verdrag was het feit dat het Nederduits-Gereformeerde geloof de staatskerk van de Republiek werd. Alle Rooms-katholieke goederen vervielen aan de overheid: niet alleen kerken en kapellen, maar ook kloosters en hun bezittingen. De katholieken moesten tot 1795 gebruikmaken van zogenaamde 'schuilkerken': ze mochten wel diensten houden, maar niet in gebouwen die aan de buitenkant als kerk herkenbaar waren.

Ook kwam er een grens tussen de Republiek en de Zuidelijke Nederlanden. De grens tussen beide werd bepaald door de frontsituatie op dat moment tussen de Nederlandse opstandelingen en de Spanjaarden. Het belangrijkste gevolg voor Antwerpen was dat de Schelde nu voor bijna twee eeuwen afgesloten was (tot 1813).

Betekenis voor Limburg

De verdeling tussen de Republiek en Spanje en van de gebieden die nu de Nederlandse provincie Limburg vormen, liet nog jaren op zich wachten. Pas op 26 december 1661 werd het zogenaamde Partage Tractaat getekend, die de Landen van Overmaas opdeelden in een Nederlands en een Spaans gedeelte.

Literatuur

  • Boer, H.W.J. de, H. Bruch en H. Krol (red.), Adriaan Pauw (1585-1653); staatsman en ambachtsheer. Heemstede, VOHB, 1985
  • Poelhekke, J.J., De vrede van Munster. 's-Gravenhage, Martinus Nijhoff, 1948.

Externe links