3.374
bewerkingen
Wijzigingen
Uit Genealogie Limburg Wiki
geen bewerkingssamenvatting
Onder het '''recht van naasting''' verstaan we een soort voorkeursrecht bij overdrachten. Naasting wordt ook wel '''vernadering''', '''naarderschap''' of '''beschud''' genoemd. Het '''beschudrecht''' hield in dat bijvoorbeeld een gemeente bij een verkoop een voorkeursrecht kon laten gelden om zo een huis na aankoop te kunnen laten slopen voor de aanleg van een weg. Een tweede belangrijke groep 'beschudders' werd gevormd door [[bloedverwantschap|bloedverwanten]]. Binnen deze groep werd onderscheid gemaakt. Zo werd streng gekeken naar mate van verwantschap, indien noodzakelijk ook naar sekse en leeftijd. In sommige plaatsen konden ook naburen zich beroepen op het recht van naasting. Bepalingen en verdere voorwaarden werden o.a. rond 1620 op papier gezet in het [http://www.kuleuven-kortrijk.be/facult/rechten/Monballyu/Rechtlagelanden/Geldersrecht/gelder3-4.html Land- en Stadrecht van het Gelders Overkwartier].
----
<h3>Voorbeelden van naasting</h3>
Hieronder twee voorbeelden van akten waarin goederen worden genaast, afkomstig uit de [http://members.lycos.nl/maasenswalmdal/ transportprotocollen van Swalmen en Asselt]. Registers als deze bevatten meestal heel wat gevallen van naasting. Gewoonlijk zijn de akten vrij sober. In
onderstaande akten lezen we echter aan de hand van Swalmer voorbeelden hoe een en ander in zijn werk ging. Zo worden bijvoorbeeld ook de bedragen genoemd die moesten worden betaald voor overdracht en drinkgeld ([[lycoop]], tot 2% van de koopsom) en [[armengeld]] (1%). Dit soort details zijn vrij schaars en ontbreken dan ook in de meeste akten.
10 januari 1698
SWALMEN - Naasting huis.
Ten overstaan van Frans Gerardts en Corst Crijnen, schepenen van de
heerlijkheden Swalmen en Asselt, verklaart de medeschepen Areth Meuter
bijgestaan door de procureur Buijckman, dat Peter Smits een huis heeft
aangekocht van de eveneens medeschepen Thijs Coolen, naast het huis van
comparant (lees: Arnoldus Meuter) gelegen, welk comparant heden wil
beschudden. Hiertoe heeft hij Areth Mooren laten dagvaarden, 'welcken
volgens alhier verthoont eene oepene beurse mit klinckende gelt,
oirbiedich sijnde den cooppenningh aen den cooper aenstondts mit allen
verloop over te tellen voor soo veel die bij hem betaelt magh wesen, in
dyen hij het beschudt wilt aenveerden, mits voor al volgens landtrecht
pag. 157 art. 5 de coopcedule exhibere, ende onder eede affirmere den
cooppenningh ende conditien daerinne vermelt alsoo vroom ende
waerachtich te wesen; item presenteert aen hem te restitueren den
gewoonelicken lijcop ad twee vant hondert in cas soo hoogh verdroncken;
item den hondertste penninck voort aermengelt, den vuytgeleyden
godtsheller, voorts volgens landtrecht pag. 158 art. 7 et 8 validerert
alle noodige ende prouffitelicke reparatien ter goeder trouwe aent
voors. huys naer den coop gedaen, insgelicx alle affgequetene renten
ende chijnssen etc. op het selve huys gestaen ende bij den aencooper
affgeleyt, wy oock de rechten van overdracht, ende in alles den
aencooper voor soo veel rechtens inde de coopcedule vermelt,
schaedeloos te halden ende in alles sich naer de coopcedule sub
affirmatione praevia te sullen reguleren, stellende voor et illiquyd
alhier tot borge den schepen Peter Quijten, ende Areth Mooren dewelcke
beloven tselve illiquyd, naer dat het gerichtelick off onderlingh
geclairt sal wesen, op te leggen ende te betaelen, ten effecte vant
welcke sij de noodighe stipulatie in handen van ons voors. schepenen in
absentie van den here scholtis hebben gedaen, ende heeft den comparant
voor het selve illiquyd geconsigneert een goude fransche pistoel ende
in silvere een spaensch ricxoort ende in cas van geene acceptatie vant
gerichtelick beschud, concluderende contendeert den comparant ten eynde
bij vonnis verclaert sal worden een goedt beschudt te sijn geschiedt
hem aenwiesende onder de presentatie van voldoeninghe aen de
coopcedule, het vercochte huys volgens deselve cum expensis de facta
citatione constat desuper.'
De naasting wordt vervolgens door Peter Smits aanvaard, welke
aanvaarding tenslotte door de procureur Buijckman q.q. wordt
geaccepteerd.
Zoals we zien, moest de beschudder de eerdere aankoper schadeloos
stellen voor de aankoopsom, kosten van overdracht, drinkgeld, armengeld
en handgeld, alsmede voor eventuele verbeteringen die al aan het pand
waren gedaan. Hiervan moesten dan wel de koopakte en rekeningen kunnen
worden overlegd. Ook reeds afgeloste hypotheken en andere lasten
moesten worden vergoed. Om een en ander geloofwaardig te maken, moest
de beschudder aantonen dat hij voldoende kapitaalkrachtig was om de
naasting ook te kunnen betalen, en moest hij indien nodig borgen
stellen.
In de tweede akte ontmoeten we Hendrik Slabbers. Hij maakte gebruik
van zijn beschudrecht om een huis terug te kopen dat bij een openbare
verkoop was aangekocht door Christopher Smeets, de eigenaar van herberg
De Zwaan (gelegen langs de huidige Rijksweg die op dat moment overigens
nog deel uitmaakte van de Kroppestraat). In tegenstelling tot Areth
Meuter beschikte hij op dat moment niet over een geldbuidel, maar over
een eenvoudige zakdoek.
27 mei 1704
SWALMEN - Naasting en overdracht van huis en hof op de Kroppestraat.
Ten overstaan van schepenen van Swalmen en Asselt verzoekt Henderick
Slabbers, bijgestaan door de procureur Daemen, bekrachtiging van het
beschut dat hij krachtens bloedverwantschap ('jure consanguinitatis seu
affinitatis') heeft gedaan, van huis, hof, schuur en stallingen te
Swalmen gelegen met ongeveer 2 morgen land daarachter gelegen tussen de
kartuizers en Thijs Cuijpers, zoals op 8 mei 1704 tijdens executoriale
verkoop ten laste van de voogden van de minderjarige kinderen van
wijlen Jan Slabbers en Marie Pijpers verbleven aan Christopher Smeets,
'ende heeft den comparant tot sulcken eynde alhier voor ooghen gestelt
een neusdoeck mit klinckenden gelde om daer vuyt aen den cooper offte
de geprivilegieerde crediteuren op de gestelde termijnen te voldoen den
prijs waervoor het voors. huys verkocht is, mitsgaeders aen den cooper
te restitueren de costen van overdraght mitten lijcop ad 2 vant hondert
indyen daer eenigen gedroncken is, mit het armengelt wesende den
hondersten penninck, beneffens den godtsheller ad 2 schellingen bij den
cooper gedebourseert, wye dan oock den comparant presenteert te
vergoeden alle affgequitene rente, chinssen ende noodighe reparatien
indyen daer eenige sijn gedaen ende voorts generaelick ende speciaelick
te presteren alles waertoe eenen beschudder naer stadt ende
landtrechten eenighsints gehouden is, tot welcke eynde ende voor tgene
alnoch illiquydt mochte wesen, soo heeft den comparant geconsigneert
golt ende silver als naementlick eene golde pistoel ende een rijcxoort
ende voor de betaelinge vant'eene ende ander soo haest alles bij
behoorlicke specificatie, taxatie ende quitantien sal sijn geclaert
ende geliquideert, soo heeft den comparant tot borge gestelt Jan
Vermeulen ende Jan Slabbers, de welcke onder stipulatie in onse handen
gedaen onder verbant van hunne persoonen ende goederen belooft hebben
hun punctuelick naer de conditien van vercoopinge te sullen reguleren
ende te presteren alle etgene in materie van beschudt gerequireert
wordt, versoeckende dat den ged. geciteert ende comparerende stante
pede sal hebben te verclaeren off hij dit beschudt aenveerdt off niet
ende in cas van geene comparitie aen hem hier van den gerichtelicken
weete magh worden gedaen om de versochte verclaeringe te doen,
protesterende in contrarien vall dat men de penningen die volgens
conditien van vercoopinge ende quitantie mochten sijn vuytgetelt tot
sijns coopers laste onder desen eers. gerichte sal consigneren ende in
val van geene acceptatie concludeert ende contendeert den comparant ten
eynde sal worden verclaert desersijts een goedt beschudt gedaen te sijn
ende dat aen hem het beschudt goedt a dato deses cum omni causa moet
volgen alles cum expensis in cas van oppositie.'
Christoffel Smeets, bijgestaan door de procureur Van Daelen, aanvaardt
het beschud mits hij de koopsom en alle verdere onkosten vergoed
krijgt. Ten overstaan van Jan Janssen en Geret Emets, schepenen, draagt
Peter Buijckman, scholtis, de genaaste goederen met toestemming van
Christoffer Smeets over aan Henderick Slabbers.
Zoals uit beide akten blijkt, wordt er geregeld verwezen naar het Land-
en Stadrecht van het hertogdom Gelre, dat rond 1620 op papier werd
gezet. De heruitgave hiervan kan zeer verhelderend werken
bij het begrijpen van een akte met een juridische inhoud (en dat is het
merendeel). Eerlijkheidshalve moet erbij worden verteld dat ook deze
uitgave vooral voor de beginners wel enig doorzettingsvermogen zal
kosten.
[[Categorie: Genealogisch woordenboek]]
----
<h3>Voorbeelden van naasting</h3>
Hieronder twee voorbeelden van akten waarin goederen worden genaast, afkomstig uit de [http://members.lycos.nl/maasenswalmdal/ transportprotocollen van Swalmen en Asselt]. Registers als deze bevatten meestal heel wat gevallen van naasting. Gewoonlijk zijn de akten vrij sober. In
onderstaande akten lezen we echter aan de hand van Swalmer voorbeelden hoe een en ander in zijn werk ging. Zo worden bijvoorbeeld ook de bedragen genoemd die moesten worden betaald voor overdracht en drinkgeld ([[lycoop]], tot 2% van de koopsom) en [[armengeld]] (1%). Dit soort details zijn vrij schaars en ontbreken dan ook in de meeste akten.
10 januari 1698
SWALMEN - Naasting huis.
Ten overstaan van Frans Gerardts en Corst Crijnen, schepenen van de
heerlijkheden Swalmen en Asselt, verklaart de medeschepen Areth Meuter
bijgestaan door de procureur Buijckman, dat Peter Smits een huis heeft
aangekocht van de eveneens medeschepen Thijs Coolen, naast het huis van
comparant (lees: Arnoldus Meuter) gelegen, welk comparant heden wil
beschudden. Hiertoe heeft hij Areth Mooren laten dagvaarden, 'welcken
volgens alhier verthoont eene oepene beurse mit klinckende gelt,
oirbiedich sijnde den cooppenningh aen den cooper aenstondts mit allen
verloop over te tellen voor soo veel die bij hem betaelt magh wesen, in
dyen hij het beschudt wilt aenveerden, mits voor al volgens landtrecht
pag. 157 art. 5 de coopcedule exhibere, ende onder eede affirmere den
cooppenningh ende conditien daerinne vermelt alsoo vroom ende
waerachtich te wesen; item presenteert aen hem te restitueren den
gewoonelicken lijcop ad twee vant hondert in cas soo hoogh verdroncken;
item den hondertste penninck voort aermengelt, den vuytgeleyden
godtsheller, voorts volgens landtrecht pag. 158 art. 7 et 8 validerert
alle noodige ende prouffitelicke reparatien ter goeder trouwe aent
voors. huys naer den coop gedaen, insgelicx alle affgequetene renten
ende chijnssen etc. op het selve huys gestaen ende bij den aencooper
affgeleyt, wy oock de rechten van overdracht, ende in alles den
aencooper voor soo veel rechtens inde de coopcedule vermelt,
schaedeloos te halden ende in alles sich naer de coopcedule sub
affirmatione praevia te sullen reguleren, stellende voor et illiquyd
alhier tot borge den schepen Peter Quijten, ende Areth Mooren dewelcke
beloven tselve illiquyd, naer dat het gerichtelick off onderlingh
geclairt sal wesen, op te leggen ende te betaelen, ten effecte vant
welcke sij de noodighe stipulatie in handen van ons voors. schepenen in
absentie van den here scholtis hebben gedaen, ende heeft den comparant
voor het selve illiquyd geconsigneert een goude fransche pistoel ende
in silvere een spaensch ricxoort ende in cas van geene acceptatie vant
gerichtelick beschud, concluderende contendeert den comparant ten eynde
bij vonnis verclaert sal worden een goedt beschudt te sijn geschiedt
hem aenwiesende onder de presentatie van voldoeninghe aen de
coopcedule, het vercochte huys volgens deselve cum expensis de facta
citatione constat desuper.'
De naasting wordt vervolgens door Peter Smits aanvaard, welke
aanvaarding tenslotte door de procureur Buijckman q.q. wordt
geaccepteerd.
Zoals we zien, moest de beschudder de eerdere aankoper schadeloos
stellen voor de aankoopsom, kosten van overdracht, drinkgeld, armengeld
en handgeld, alsmede voor eventuele verbeteringen die al aan het pand
waren gedaan. Hiervan moesten dan wel de koopakte en rekeningen kunnen
worden overlegd. Ook reeds afgeloste hypotheken en andere lasten
moesten worden vergoed. Om een en ander geloofwaardig te maken, moest
de beschudder aantonen dat hij voldoende kapitaalkrachtig was om de
naasting ook te kunnen betalen, en moest hij indien nodig borgen
stellen.
In de tweede akte ontmoeten we Hendrik Slabbers. Hij maakte gebruik
van zijn beschudrecht om een huis terug te kopen dat bij een openbare
verkoop was aangekocht door Christopher Smeets, de eigenaar van herberg
De Zwaan (gelegen langs de huidige Rijksweg die op dat moment overigens
nog deel uitmaakte van de Kroppestraat). In tegenstelling tot Areth
Meuter beschikte hij op dat moment niet over een geldbuidel, maar over
een eenvoudige zakdoek.
27 mei 1704
SWALMEN - Naasting en overdracht van huis en hof op de Kroppestraat.
Ten overstaan van schepenen van Swalmen en Asselt verzoekt Henderick
Slabbers, bijgestaan door de procureur Daemen, bekrachtiging van het
beschut dat hij krachtens bloedverwantschap ('jure consanguinitatis seu
affinitatis') heeft gedaan, van huis, hof, schuur en stallingen te
Swalmen gelegen met ongeveer 2 morgen land daarachter gelegen tussen de
kartuizers en Thijs Cuijpers, zoals op 8 mei 1704 tijdens executoriale
verkoop ten laste van de voogden van de minderjarige kinderen van
wijlen Jan Slabbers en Marie Pijpers verbleven aan Christopher Smeets,
'ende heeft den comparant tot sulcken eynde alhier voor ooghen gestelt
een neusdoeck mit klinckenden gelde om daer vuyt aen den cooper offte
de geprivilegieerde crediteuren op de gestelde termijnen te voldoen den
prijs waervoor het voors. huys verkocht is, mitsgaeders aen den cooper
te restitueren de costen van overdraght mitten lijcop ad 2 vant hondert
indyen daer eenigen gedroncken is, mit het armengelt wesende den
hondersten penninck, beneffens den godtsheller ad 2 schellingen bij den
cooper gedebourseert, wye dan oock den comparant presenteert te
vergoeden alle affgequitene rente, chinssen ende noodighe reparatien
indyen daer eenige sijn gedaen ende voorts generaelick ende speciaelick
te presteren alles waertoe eenen beschudder naer stadt ende
landtrechten eenighsints gehouden is, tot welcke eynde ende voor tgene
alnoch illiquydt mochte wesen, soo heeft den comparant geconsigneert
golt ende silver als naementlick eene golde pistoel ende een rijcxoort
ende voor de betaelinge vant'eene ende ander soo haest alles bij
behoorlicke specificatie, taxatie ende quitantien sal sijn geclaert
ende geliquideert, soo heeft den comparant tot borge gestelt Jan
Vermeulen ende Jan Slabbers, de welcke onder stipulatie in onse handen
gedaen onder verbant van hunne persoonen ende goederen belooft hebben
hun punctuelick naer de conditien van vercoopinge te sullen reguleren
ende te presteren alle etgene in materie van beschudt gerequireert
wordt, versoeckende dat den ged. geciteert ende comparerende stante
pede sal hebben te verclaeren off hij dit beschudt aenveerdt off niet
ende in cas van geene comparitie aen hem hier van den gerichtelicken
weete magh worden gedaen om de versochte verclaeringe te doen,
protesterende in contrarien vall dat men de penningen die volgens
conditien van vercoopinge ende quitantie mochten sijn vuytgetelt tot
sijns coopers laste onder desen eers. gerichte sal consigneren ende in
val van geene acceptatie concludeert ende contendeert den comparant ten
eynde sal worden verclaert desersijts een goedt beschudt gedaen te sijn
ende dat aen hem het beschudt goedt a dato deses cum omni causa moet
volgen alles cum expensis in cas van oppositie.'
Christoffel Smeets, bijgestaan door de procureur Van Daelen, aanvaardt
het beschud mits hij de koopsom en alle verdere onkosten vergoed
krijgt. Ten overstaan van Jan Janssen en Geret Emets, schepenen, draagt
Peter Buijckman, scholtis, de genaaste goederen met toestemming van
Christoffer Smeets over aan Henderick Slabbers.
Zoals uit beide akten blijkt, wordt er geregeld verwezen naar het Land-
en Stadrecht van het hertogdom Gelre, dat rond 1620 op papier werd
gezet. De heruitgave hiervan kan zeer verhelderend werken
bij het begrijpen van een akte met een juridische inhoud (en dat is het
merendeel). Eerlijkheidshalve moet erbij worden verteld dat ook deze
uitgave vooral voor de beginners wel enig doorzettingsvermogen zal
kosten.
[[Categorie: Genealogisch woordenboek]]
