860
bewerkingen
Wijzigingen
Uit Genealogie Limburg Wiki
k
geen bewerkingssamenvatting
Het '''Land van 's-Hertogenrade''', ook wel '''Land van Rode''' genoemd, was een een zelfstandige [[heerlijkheid]] rond het stadje ''''s-Hertogenrode''' of ''''s-Hertogenrade''', nu de met [[Kerkrade]] vergroeide grensstad [['s-Hertogenrade|Herzogenrath]] in [[Duitsland]].
Reeds voor 1288 was het [[Hertogdom Limburg]] in personele unie met 's-Hertogenrade verenigd.
Tot het Land van 's-Hertogenrade behoorden de heerlijkheden: [['s-Hertogenrade]], [[Kerkrade]], [[Merkstein]], [[Ubach]], [[Welz]], [[Simpelveld]], [[Margraten]], [[Gulpen]] en [[Vaals]]. Thans in [[Duitsland]] hoorden ertoe : 's Hertogenrade en Merkstein (nu [[Herzogenrath]]), [[Übach-Palenberg|Übach]], en de [[exclave]] Welz met Rurdorf (aan de Rur, nu [[Linnich]])
==Naam==
Het achtervoegsel ''rade'' of ''[[-rode (toponiem)|rode]]'' betekent "rooiing" of ontginning", en verwijst naar het werkwoord ''rooien'': het kappen en bebouwen van bosachtig gebied. De oudste vorm daarvan was ''roda''.
Kern van het gebied was de burcht Rode, rechts van de rivier de Worm (Duits: ''Wurm'') en de abdij links daarvan, de abdij van '''Rode''' of ook wel '''Kloosterrade''', gesticht in 1104, die sinds de Franse tijd [[Rolduc]] heet, een verkorting van de Franse aanduiding ''Rode-le-Duc'' (= 's-Hertogenrode). Iets meer zuidwestelijk bestond toen al het kerkdorp [[Kerkrade]].
==Geschiedenis==
De plaats Rode wordt voor het eerst vermeld bij de stichting van de abdij in [[1104]], als burcht van de graaf van Saffenberg (''Castrensis Viculus''). Later komt de burcht Rode aan de hertogen van Limburg en wordt in [[1282]] als „'s-Hertogenrode“ vermeld. In dat jaar kreeg de plaats stadsrechten (inclusief het muntrecht) van keizer [[Rudolf I]] van [[Habsburg]] (1273-1291).
In 1283 werd de stad belegerd door het Brabantse leger onder Winnemar van Gijmenich ([[Gemmenich]]). De bevolking van de stad verkeerde in hongersnood. Een kruisboogschutter uit de stad wist de legeraanvoerder te doden, waarop de vijandelijke ridders zich terugtrokken. De held wordt nog steeds gevierd als ''Schutter van Rode''.
===Brabants===
Door de [[Slag bij Woeringen]] (1288) komt het land van Rode onder Brabant en blijft ''''s-Hertogenrode''' of ''''s-Hertogenrade''' heten (de hertog van Brabant was tevens hertog van Limburg geworden). Onder [[hertogdom Brabant|Brabantse]] controle vormde 's-Hertogenrade later met het [[hertogdom Limburg]], het [[graafschap Dalhem]] en het [[Land van Valkenburg]] een gezamenlijke delegatie in de [[Staten-Generaal van de Nederlanden]]. Samen werden zij de drie landen van [[Overmaas]] genoemd. <br>
Het Land van Rode, 's-Hertogenrode of 's-Hertogenrade volgde de geschiedenis van de [[Zuidelijke Nederlanden]] tot in de [[Franse tijd in België|Franse tijd]], toen het deel uitmaakte van het het Franse [[departement van de Nedermaas]].
===Pruisisch===
Op het [[Congres van Wenen]] (1814-1815) werd het land van Rode opgedeeld. 's-Hertogenrade of [[Herzogenrath]], Merkstein (beide plaatsen sinds 1972 samen met het Kohlscheid de vergrote gemeente Herzogenrath vormend), Übach-Palenberg en Welz (nu [[Linnich]]) werden aan Pruisen toegewezen, hoewel 's-Hertogenrade zelf liever Nederlands was gebleven. Het omgekeerde gold voor Sittard, dat liever Duits was gebleven. De westelijke helft van 's-Hertogenrade kwam aan het [[Verenigd Koninkrijk der Nederlanden]] en werd de nieuwe gemeente [[Kerkrade]]. De staatsgrens loopt merkwaardigerwijze in de lengte-as middendoor de Neustraße/Nieuwstraat. Herzogenrath verloor bij de verdeling zijn stadsrechten, die het pas weer in 1919 terug zou krijgen.
===Eurode===
Herzogenrath vormt samen met Kerkrade sinds 1991 ([[Verdrag van Anholt]]) opnieuw een symbolische eenheid als ''Europastad'' [[Eurode]]. Beide gemeenten zijn ongeveer even groot, ca. 48.000 inwoners elk.
==Externe links==
*[http://www.voerstreek.be/foto/1600gr.gif Het oude hertogdom Limburg met de Landen van Overmaas]
*[http://www.limburgsmuseum.nl/media.asp?media=644 Situatie in 1661]
[[Categorie:Geschiedenis van Limburg]]
[[Categorie:Hertogdom Limburg]]
[[Categorie: Landen van Overmaas]]
[[Categorie: Land van 's-Hertogenrade]]
Reeds voor 1288 was het [[Hertogdom Limburg]] in personele unie met 's-Hertogenrade verenigd.
Tot het Land van 's-Hertogenrade behoorden de heerlijkheden: [['s-Hertogenrade]], [[Kerkrade]], [[Merkstein]], [[Ubach]], [[Welz]], [[Simpelveld]], [[Margraten]], [[Gulpen]] en [[Vaals]]. Thans in [[Duitsland]] hoorden ertoe : 's Hertogenrade en Merkstein (nu [[Herzogenrath]]), [[Übach-Palenberg|Übach]], en de [[exclave]] Welz met Rurdorf (aan de Rur, nu [[Linnich]])
==Naam==
Het achtervoegsel ''rade'' of ''[[-rode (toponiem)|rode]]'' betekent "rooiing" of ontginning", en verwijst naar het werkwoord ''rooien'': het kappen en bebouwen van bosachtig gebied. De oudste vorm daarvan was ''roda''.
Kern van het gebied was de burcht Rode, rechts van de rivier de Worm (Duits: ''Wurm'') en de abdij links daarvan, de abdij van '''Rode''' of ook wel '''Kloosterrade''', gesticht in 1104, die sinds de Franse tijd [[Rolduc]] heet, een verkorting van de Franse aanduiding ''Rode-le-Duc'' (= 's-Hertogenrode). Iets meer zuidwestelijk bestond toen al het kerkdorp [[Kerkrade]].
==Geschiedenis==
De plaats Rode wordt voor het eerst vermeld bij de stichting van de abdij in [[1104]], als burcht van de graaf van Saffenberg (''Castrensis Viculus''). Later komt de burcht Rode aan de hertogen van Limburg en wordt in [[1282]] als „'s-Hertogenrode“ vermeld. In dat jaar kreeg de plaats stadsrechten (inclusief het muntrecht) van keizer [[Rudolf I]] van [[Habsburg]] (1273-1291).
In 1283 werd de stad belegerd door het Brabantse leger onder Winnemar van Gijmenich ([[Gemmenich]]). De bevolking van de stad verkeerde in hongersnood. Een kruisboogschutter uit de stad wist de legeraanvoerder te doden, waarop de vijandelijke ridders zich terugtrokken. De held wordt nog steeds gevierd als ''Schutter van Rode''.
===Brabants===
Door de [[Slag bij Woeringen]] (1288) komt het land van Rode onder Brabant en blijft ''''s-Hertogenrode''' of ''''s-Hertogenrade''' heten (de hertog van Brabant was tevens hertog van Limburg geworden). Onder [[hertogdom Brabant|Brabantse]] controle vormde 's-Hertogenrade later met het [[hertogdom Limburg]], het [[graafschap Dalhem]] en het [[Land van Valkenburg]] een gezamenlijke delegatie in de [[Staten-Generaal van de Nederlanden]]. Samen werden zij de drie landen van [[Overmaas]] genoemd. <br>
Het Land van Rode, 's-Hertogenrode of 's-Hertogenrade volgde de geschiedenis van de [[Zuidelijke Nederlanden]] tot in de [[Franse tijd in België|Franse tijd]], toen het deel uitmaakte van het het Franse [[departement van de Nedermaas]].
===Pruisisch===
Op het [[Congres van Wenen]] (1814-1815) werd het land van Rode opgedeeld. 's-Hertogenrade of [[Herzogenrath]], Merkstein (beide plaatsen sinds 1972 samen met het Kohlscheid de vergrote gemeente Herzogenrath vormend), Übach-Palenberg en Welz (nu [[Linnich]]) werden aan Pruisen toegewezen, hoewel 's-Hertogenrade zelf liever Nederlands was gebleven. Het omgekeerde gold voor Sittard, dat liever Duits was gebleven. De westelijke helft van 's-Hertogenrade kwam aan het [[Verenigd Koninkrijk der Nederlanden]] en werd de nieuwe gemeente [[Kerkrade]]. De staatsgrens loopt merkwaardigerwijze in de lengte-as middendoor de Neustraße/Nieuwstraat. Herzogenrath verloor bij de verdeling zijn stadsrechten, die het pas weer in 1919 terug zou krijgen.
===Eurode===
Herzogenrath vormt samen met Kerkrade sinds 1991 ([[Verdrag van Anholt]]) opnieuw een symbolische eenheid als ''Europastad'' [[Eurode]]. Beide gemeenten zijn ongeveer even groot, ca. 48.000 inwoners elk.
==Externe links==
*[http://www.voerstreek.be/foto/1600gr.gif Het oude hertogdom Limburg met de Landen van Overmaas]
*[http://www.limburgsmuseum.nl/media.asp?media=644 Situatie in 1661]
[[Categorie:Geschiedenis van Limburg]]
[[Categorie:Hertogdom Limburg]]
[[Categorie: Landen van Overmaas]]
[[Categorie: Land van 's-Hertogenrade]]
