Prinsbisdom Luik / Rijks- en prins-bisschoppen

Uit Genealogie Limburg Wiki

Tekst samengesteld uit een tweetal artikelen in de Nederlandse Wikipedia

Een Prins-bisschop was een bisschop, die naast het geestelijk bestuur over zijn bisdom tegelijkertijd ook het wereldlijk gezag uitoefende over een bepaald territorium, waarvan hij dan de hoogste landsheer was.

Prins-bisschoppen in het Heilige Roomse Rijk

In het Heilige Roomse Rijk vormden een vijftigtal prins-bisdommen een onderdeel van de rijksorganisatie (naast vele honderden andere vorstendommen). In 1220 werden de prins-bisschoppen vrijwel zelfstandig door het verdrag dat zij sloten met keizer Frederik II: de Confoederatio cum principibus ecclesiasticis. Tijdens de Reformatie werd een aantal prinsbisdommen geseculariseerd en omgezet in wereldlijke vorstendommen. De laatste prins-bisdommen verdwenen tenslotte bij de Reichsdeputationshauptschluss van 1803. De belangrijkste geestelijke vorsten waren de aartsbisschoppen van Mainz, Trier en Keulen, die tevens keurvorst waren.
In de Nederlanden bestond tot 1526 het prinsbisdom Utrecht en tot 1795 het prinsbisdom Luik. In 1672 werd de Republiek onder andere aangevallen door de keurvorst-aartsbisschop van Keulen en de prins-bisschop van Münster. De laatste was Bernhard von Galen van Münster, die in Groningen als 'Bommen Berend' bekend staat.
Een minder belangrijke variant van de prins-bisschop was de prins-abt zoals prinsdom Stavelot-Malmedy (dat vaak in personele unie verbonden was met het prins-bisdom Luik) en het abdijvorstendom Thorn.

Rijksbisschoppen van Luik

Naam Periode Opmerkingen
Notger 972-1008
Balderik II van Loon 1008-1018
Walbod 1018-1021
Durand 1021-1025
Reginar 1025-1038
Nithard 1039-1042
Azzo 1042-1048
Diederik (Theoduinus) van Beieren 1048-1075
Hendrik I van Verdun 1075-1091
Otbertus 1092-1119
Frederik van Namen 1119-1121
sede vacante 1121-1123
Alberon I van Leuven 1123-1128
Alexander I van Gulik 1128-1135
Alberon II van Namen 1135-1145
Hendrik II van Leyen 1145-1164
Alexander II van Oerle 1165-1167
Rudolf van Zähringen 1167-1191
Albert I van Leuven 1191-1192
Lotharius van Hochstaden 1192-1193
Simon van Limburg 1193-1195
Otto van Heinsberg 1195
Albert II van Cuyck 1195-1200
Hugo II van Pierrepont 1200-1229
Johan II van Rummen 1229-1238
Willem van Savoye 1238-1239 Voorheen bisschop van Valence en elect van Lyon
Robert I van Thorote 1240-1246
Hendrik III van Gelre of van Montfort 1247-1274 Afgezet door het Concilie van Lyon
Johan III van Edingen 1274-1281 Voorheen bisschop van Doornik
Willem II van Auvergne 1282
Jan IV van Vlaanderen 1282-1292 Voorheen bisschop van Metz
sede vacante 1292-1296
Hugo III van Chalons 1296-1301 Bevorderd tot aartsbisschop van Besançon
Adolf II van Waldeck 1301-1302
Theobald van Bar 1303-1312
Adolf II van der Marck 1313-1344
Engelbert III van der Mark 1345-1364 Bevorderd tot aartsbisschop van Keulen 1364-1369
Jan V van Arkel 1364-1378 Voorheen bisschop van Utrecht 1342-1364
Arnold van Horne 1378-1389 Voorheen bisschop van Utrecht 1364-1378
Johan VI van Beieren 1389-1418 Elect. Trad af
Johan VII van Wallenrodt 1418-1419
Johan VIII van Heinsberg 1419-1455 Trad af
Lodewijk van Bourbon 1456-1482
Johan IX van Horne 1482-1506

Prins-bisschoppen van Luik

Naam Periode Opmerkingen
Everhard van der Marck-Sedan 1506-1538 Tevens bisschop van Chartres en aartsbisschop van Valencia
Cornelis van Glymes van Bergen 1538-1544
Joris van Oostenrijk 1544-1557 Voorheen bisschop van Brixen en aartsbisschop van Valencia
Robert II van Glymes van Bergen 1557-1563
Gerard van Groesbeek 1565-1580 Kardinaal vanaf 1578
Ernst van Beieren 1581-1612 Tevens bisschop van Freising en Munster en aartsbisschop van Keulen
Ferdinand van Beieren 1612-1650 Tevens bisschop van Munster, Paderborn en Hildesheim en aartsbisschop van Keulen
Maximiliaan Hendrik van Beieren 1650-1688 Tevens bisschop van Munster en Hildesheim en aartsbisschop van Keulen
Johan X Lodewijk van Elderen 1688-1694
Jozef Clemens van Beieren 1694-1723 Tevens bisschop van Regensburg, Freising en Hildesheim en aartsbisschop van Keulen
George II Lodewijk van Bergen 1724-1743
Johan XI Theodoor van Beieren 1744-1763 Tevens bisschop van Regensburg en Freising
Karel Nicolaas Alexander d'Oultremont 1763-1771
Franciscus Karel de Velbrück 1772-1784
Cesar Constantijn Frans van Hoensbroeck 1784-1790 Eerste keer
Cesar Constantijn Frans van Hoensbroeck 1791-1792 Tweede keer
Franciscus Antonius de Méan de Beaurieux 1792-1792 Eerste keer
Franciscus Antonius de Méan de Beaurieux 1793-1794 Tweede keer. Later aartsbisschop van Mechelen