Onderwijzer

Uit Genealogie Limburg Wiki
Versie door Loe Giesen (overleg | bijdragen) op 2 sep 2008 om 10:20
(wijz) ← Oudere versie | Huidige versie (wijz) | Nieuwere versie → (wijz)
Lijst van sollicitanten naar de betrekking van een hoofd der school, Reuver 1925. Deze openbare school werd in 1928 katholiek.

De schoolmeester, onderwijzer of ludimagister speelde in iedere gemeenschap een belangrijke rol. In de steden vinden we met wat geluk gegevens uit de late middeleeuwen, voor de dorpen zijn we grotendeels aangewezen op latere bronnen. Met de juiste gegevens bij de hand is het echter voor de meeste plaatsen goed mogelijk om een beeld te schetsen van het onderwijs vanaf de 17e eeuw.

De schoolmeester moest de jeugd kennis en vaardigheden bijbrengen die ze in hun latere leven nodig hadden. Deze rol werd vaak toevertrouwd aan de koster, maar ook kleermakers (die voor hun beroep toch al binnen bleven) worden wel genoemd. Zelden was de baan voldoende om van te leven. De kwaliteit van veel onderwijzers liet te wensen over en in heel wat gemeenten zijn de archieven dan ook doorspekt met klachten over hun functioneren.

Vroege gegevens over dit beroep vinden we meestal vooral in de schepenbankarchieven. Veel gemeentearchieven bevatten een of meer dossiers speciaal gewijd aan onderwijszaken. In de persoonlijke dossiers zitten zaken als sollicitatiebrieven, een akte van benoeming, Staat van Dienst, akte van ontslag en vaak nog wat correspondentie over functioneren, ziekte etc. Na de wet op het Bijzonder Onderwijs (1917) en de opkomst van katholieke scholen moeten we voor deze gegevens veelal bij stichtingsbesturen etc. aankloppen, hetgeen het genealogisch onderzoek zelden gemakkelijker en sneller maakt. Vooral vanaf het einde van de 19e eeuw speelden ook kloosters een rol van betekenis.

Waar geen apart onderwijsdossier aanwezig is, loont het veelal de moeite om de correspondentie van de burgemeester eens door te nemen. Van veel briefwisselingen werden korte samenvattingen gemaakt.