Markt (Venlo)

Uit Genealogie Limburg Wiki

De Markt (oude naam Cruys) te Venlo ligt centraal als plein in haar binnenstad. De belangrijkste straten komen hier tesamen.

De Markt en het stadhuis in 1739 met rechts de Lomstraat en links het Vleeshuis uit 1615.
De Markt rond 1910 met rechts het stadhuis en daarnaast met de tympaan het voormalige vleeshuisgebouw uit 1845.
De zuidzijde van de Markt circa 1925 kijkend in de Steenstraat en met het in 1900 nieuw opgebouwde Hotel Centraal op de hoek.

Geschiedenis

Het oorspronkelijk kleinere plein werd in de middeleeuwen Cruys genoemd (ontleend aan dat van een kruispunt). Het is waarschijnlijk aangelegd in de 12e of 13e eeuw op een zandrug, waar al de latere Lomstraat/Vleestraat liepen en vanuit de Oude Markt een weg liep naar deze zandrug. Het verbindt de Steenstraat/Gasthuisstraat (aan de voorzijde van het stadhuis) en de Peperstraat/Jorisstraat (aan de achterzijde van het stadhuis) met de Lomstraat/Vleesstraat.

Aan de westzijde lag tot in de 16e eeuw het Vleeshuis. Hier werd, zoals de naam al zegt, vlees verhandeld. De naam van het plein was dan ook tot die tijd Vleeschmarkt. Vanaf 1597 werd dit plein aan de voorzijde van het stadhuis, toen het nieuwe Steenen Huys werd gebouwd, de Groote Markt genoemd, terwijl het gedeelte aan de achterzijde de Kleine Markt of Groenmarkt heette. Er heeft aan de Markt een waterput gelegen en door Erycius Puteanus werd later een in Italiaanse renaissance-stijl ontworpen fontein aan de voorzijde van het stadhuis geplaatst. Dit fontein verdween echter weer aan het einde van de 18e eeuw.

In de achttiende eeuw werden hier soms een strafezel en een drilkooi neergezet, destijds relatief gangbare publieke strafmaatregelen. Vanaf het begin van de 19e eeuw werd de naam definitief veranderd in Markt.

De bebouwing aan de Markt heeft de Tweede Wereldoorlog goed doorstaan, waarbij slecht 2 panden werd verwoest op Markt 4 en 6. Het ernaast liggende en ook geraakte pand op de hoek met de Gasthuisstraat is toen ook gesloopt. Helaas is het voormalige Vleeshuis ver na de oorlog vervangen door een 70'er-jaren-gedrocht.

Stadhuis

Centraal aan dit plein staat het 16e eeuwse Stadhuis van Venlo, met veel 13e eeuwse fundamenten. Dit 13e eeuwse stenen huis was eigendom van ridder Gerart van Bocholt, die het verkocht in 1374 aan de stad om definitief een raadhuis te worden, kort na de verlening van stadsrechten in 1343. Het bestond uit een grote toren (toegang via de Lomstraat) en een rechthoekig zaalgebouw volgens oude kaarten. Het zaalgebouw stond eerst aan de westelijke zijde tegen de bebouwing aan en had daar een tuin met poortgebouw aan een andere straat, maar kwam uiteindelijk vrij te staan. De gehele voorzijde is eind 1500 aangebracht en daarom staat met ijzeren letters 1598 aangegeven. De trappen en het bordes zijn een toevoegsel uit 1609. Het baldakijn werd aangebracht in 1735. Op een tekening van Jan de Beijer uit 1739 staat het in volle glorie afgebeeld met pleisterwerk in blokvorm. Op een oude foto uit 1880 bleek deze pleisterlaag één geheel te zijn geworden en het werd daarna ontpleisterd en gerestaureerd waardoor de stenen en speklagen weer zichtbaar zijn. In het raadhuis op Markt 2 zijn eind 1930 gebrandschilderde ramen aangebracht met daarin de familiewapens van de Venlose regentenfamilies.

Westzijde

Het stadhuis was -zoals vermeld in 1374- eerst ook in gebruik als vleeshuis maar vanaf 1404 staat vermeld dat het ernaast aan de westkant was gevestigd. Het is dus verschillende malen gebouwd o.a. in 1612 en 1845. Het staat op de foto uit 1910 nog met een tympaan fier overeind en had een andere functie gekregen o.a. als school en gemeenteadministratie. Daarstaat het pand van drukkerij- en krantenuitgeverij etc. W. van der Sloot sinds 1850. Het is ontpleisterd en heeft tegenwoordig een horeca-bestemming. Op de hoek van de Steenstraat en Markt staat nog net zichtbaar op de foto van 1910, tenslotte op nummer 22 Hotel-Restaurent-Café Centraal, waarvan de voorganger vervangen was rond 1900 en na de oorlog enigszins aangepast met een moderne gevel dat nog steeds bestaat als Restarant-Cafe Centraal.

Zuidzijde

De zuidwand is nog origineel en heeft laat middeleeuwse kernen. Hier was o.a. van 1854-1967 de apotheek "de Gaper" gevestigd van de familie Schrijnen, tegenwoordig heeft het met het doorgebroken oostelijk aangrenzende pand een horecafunctie (als de Vergulde Gaper).

Oostzijde

Nummer 4 en 6 werden in de oorlog verwoest en zijn herbouwd in historiserende stijl.