Maria Gewanden

Maria Gewanden (soms ook Mariagewanden) ligt bij Hoensbroek in de gemeente Heerlen.

Naam

Aanvankelijk werd de nood-kolonie "Steenberg" genoemd. Maar deze naam kreeg al snel een negatieve lading omdat de benaming "steenberg" ook werd gebruik voor de afvalbergen van de diverse mijnen in de omgeving. Het feit dat de oude naam "Steenberg" daar historisch gezien geen relatie mee had, deed daar niets aan af. De naam Mariagewanden bestaat uit twee delen. Het prefix "Maria" is direct verbonden met de Mariadevotie die in de dertiger jaren op gang kwam rond de Lourdesgrot in de aangrenzende kloosterkolonie (het latere Mariarade). Het suffix "Gewanden" is afgeleid van "Gewande" dat wenden of keren betekent. Het duidt op het ploegen van de grond door de boer en het keren van de ploeg aan het eind van de akker. Daarnaast komt "Gewande" ook voor in zestiende en zeventiende eeuwse archieven om een stuk grond aan te duiden dat een boer in pacht heeft. Hoe de naam Mariagewanden daadwerkelijk in het leven is geroepen is niet helemaal duidelijk, maar waarschijnlijk is vanaf de jaren dertig de naam Steenberg in de volksmond langzamerhand tot "Mariagewanden" verworden vanwege de positievere associatie met de Mariadevotie. Pas in 1949 werd de naam officieel vastgesteld op Maria-Gewanden.

Gschiedenis

De omgeving waar momenteel de buurt Mariagewanden is gesitueerd was al in de zestiende eeuw ontgonnen en in gebruik als landbouwgrond. Door het gebied liep een weg richting Vaesrade, deze weg droeg de naam Steenbergstraat. Of er in het gebied voorafgaand aan de twintigste eeuw bebouwing heeft gestaan is niet helemaal duidelijk, maar het is heel wel mogelijk. Na het openen van de poorten van de Staatsmijn Emma in 1914 werd het tekort aan woningen voor mijnwerkers nijpend. Aanleg van diverse koloniën (o.a. de Kloosterkolonie, het latere Mariarade) ging in feite te traag en de vraag naar woning was groter dan het aanbod. Tussen 1919 en 1921 bouwden de Staatsmijnen 400 noodwoningen aan de Steenbergstraat. Het was de bedoeling om met deze woningen maximaal 15 jaar lang onderdak aan mijnwerkers te bieden het werden er meer dan veertig. In 1963 werd de wijk overgedaan aan de gemeente Hoensbroek, die de "nood"woningen liet slopen en nieuwe liet bouwen naar een stedenbouwkundig plan van B. Salemans.