Limburg

Uit Genealogie Limburg Wiki
De printervriendelijke versie wordt niet langer ondersteund en kan weergavefouten bevatten. Werk uw browserbladwijzers bij en gebruik de gewone afdrukfunctie van de browser.
Hertogdom Limburg, kopergravure door Abraham Ortelius en Jan Baptist Vrients, Antwerpen 1613
  • Limburg is een van de twaalf provincies van Nederland, en is gelegen in het zuidoosten van het land. Limburg wordt in het noordoosten begrensd door Gelderland, in het noordwesten door Noord-Brabant, in het westen en zuiden (Voeren) door de Belgische provincie Limburg, en eveneens in het zuiden door de Belgische provincie Luik en in het oosten door de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen. De hoofdstad is Maastricht.
    Het wordt vaak Nederlands-Limburg genoemd als het nodig is onderscheid te maken met de gelijknamige Belgische provincie.

Demografie van Nederlands Limburg
Nederlands-Limburg is qua inwonertal een middelgrote provincie. Het heeft een bevolking van ongeveer 1.123.478 inwoners (30 november 2011), de bevolkingsdichtheid bedraagt 522 inw./km². Meer dan de helft (54%, 607.552 inwoners) leeft in het verstedelijkte zuiden.

  • Limburg is ook de naam van een Belgische provincie. Deze provincie Limburg is een van de vijf provincies van het Vlaams Gewest en een van de tien provincies van België. De hoofdstad van deze provincie is Hasselt. Geografisch geïsoleerd van de rest van de provincie ligt, sedert het vastleggen van de taalgrens in 1963, in het oosten de gemeente Voeren (Voerstreek) als een exclave ingeklemd tussen Luik en Nederlands-Limburg.

Demografie van Belgisch Limburg
Belgisch-Limburg heeft een bevolking van ongeveer 844.621 inwoners (1 januari 2011), de bevolkingsdichtheid bedraagt 348,71 inw./km².
Bij de volkstelling van 1846, de eerste na de afstand aan Nederland van een deel van de provincie, was Limburg met 185.913 inwoners naar bevolking de kleinste provincie van België net na de provincie Luxemburg. Tot 1900 zou de groei beperkt blijven en lager liggen dan het nationale gemiddelde, gelijke tred houdend met die van de andere rurale provincies.
Door de ontginning van steenkool vanaf het begin van de 20e eeuw, en vooral door de - in vergelijking met de rest van het land - latere en tragere daling van het geboortecijfer in de Kempen tijdens de 20ste eeuw, veranderde deze situatie totaal en nam de bevolking spectaculair toe, zodat Limburg over de periode 1846-2008 uiteindelijk de sterkste groeier zou blijken van alle Belgische provincies. Alleen in wat nu het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is was de groei nog sterker.

Naam

'Limburg' is een benaming voor verschillende plaatsen en gebieden in Nederland, België en Duitsland.

De naam 'Limburg' zou een verbastering zijn van linde-burcht. Ook de plaats Limbricht in het huidige Nederlands Limburg zou zijn naam hieraan ontlenen, en zou zelfs rechtstreeks naar de Belgische plaats vernoemd zijn. In oude akten wordt ook wel Limborch geschreven.

In het huidige Duitsland ligt de stad Limburg an der Lahn.

Het oude Limburg

Zie ook: Geschiedenis van Limburg: Algemeen overzicht

Tot aan de Franse tijd bestond het oude Hertogdom Limburg (Duché de Limbourg), vernoemd naar de hoofdplaats Limbourg aan de Vesdre. Het grondgebied hiervan lag grotendeels in de huidige Belgische provincie Luik, en er waren slechts zeer kleine overlappingen met het 19de eeuwse Hertogdom Limburg (zie onder) en de latere provincies Limburg. In de late Middeleeuwen kwamen zowel het Hertogdom Limburg als de drie Landen van Overmaas (die min of meer overeenkomen met het huidige Nederlandse Zuid-Limburg plus de Voerstreek en een stukje van de provincie Luik) onder het bestuur van Brabant, en werden zij vaak tezamen aangeduid als Limburg [1] of ook als de vier Landen van Overmaas.

Het is bekend dat de Nederlandse koning Willem I zijn titel van Hertog van Limburg wilde handhaven en daarom in 1815 de huidige provincies Limburg noemde, een en ander dus zonder al te sterke historische basis. De naam werd echter al eerder ook gebruikt voor tenminste Nederlands Zuid-Limburg.

Het nieuwe Limburg: Limburg in tweevoud

Zie ook: Limburg van 1815 tot 1839
Zie ook: Limburg van 1839 tot 1866

In 1815 kwam het nieuwe Hertogdom Limburg als Nederlandse provincie bij het Koninkrijk der Nederlanden. Tijdens de Belgische Opstand in 1830 sloot Limburg zich bij België aan, met uitzondering van Maastricht, dat in Nederlandse handen bleef. De grootmachten dwongen koning Willem I uiteindelijk in 1839 zich neer te leggen bij de Belgische afscheiding, maar kenden hem wel het oostelijk deel van de provincie Limburg toe. Sindsdien bestaan er een Nederlandse en een Belgische provincie Limburg. Het Nederlandse deel bleef nog tot in de 20ste eeuw de titel hertogdom voeren, en was van 1839 tot 1866 tevens lid van de Duitse Bond (dit ter compensatie van het verlies van een deel van Luxemburg, dat voorheen bij de Duitse Bond had gehoord).

Oorsprong van Belgisch Limburg

Tijdens de middeleeuwen zijn in het gebied het Graafschap Loon en vele heerlijkheden ontstaan. Na de Loonse Successieoorlogen (1366) ging de heerschappij over Loon naar de prins-bisschop van Luik. De Bourgondiërs trachtten het gebied in te lijven, waarop de drie Luikse Oorlogen uitbraken. Als kerkelijke staat was het prinsbisdom echter onafhankelijk en daarom heeft het nooit deel uitgemaakt van de Zuidelijke Nederlanden. Wel kwamen sommige heerlijkheden via familiale banden of als redemptiedorp bij andere staten.

Het prinsbisdom Luik had geen noemenswaardige defensie en was het strijdtoneel van verschillende oorlogen, waaronder de Spaanse Successieoorlog. Het lag dan ook ingeklemd tussen de Zuidelijke Nederlanden, de Republiek, Pruisen en Frankrijk. Ook het strategisch belang van Maastricht speelde hierin een grote rol. Toch werd de Luikse onafhankelijkheid pas geschonden in 1794, met de inval van de Franse revolutionairen. Die voegden de vele kleine gebieden samen tot een departement: Beneden-Maas, dat naast Belgisch- ook Nederlands-Limburg omvatte. Maastricht was daarvan de hoofdstad.

Toen het departement na het Congres van Wenen bij het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden werd gevoegd, gaf koning Willem I het de naam "Limburg", naar het oude hertogdom Limburg. Bij de Belgische Revolutie sloot de hele provincie zich aan bij de Belgen, met uitzondering van de stad en de citadel van Maastricht. Als gevolg van het scheidingsverdrag van 1839 werd Limburg gesplitst met onder andere de Maas als grens. Willem kreeg het oostelijke deel van de provincie terug, zij het als hertog van Limburg.

In 1963, bij het vastleggen van de taalgrens, werden zes gemeenten in de Jeker-vallei rond Bitsingen van het Vlaamse Limburg naar de Waalse provincie Luik overgeheveld; de zes gemeenten van de Voerstreek volgden de omgekeerde beweging (na een hevige taalstrijd). Van de huidige provincie behoorde alleen de Voerense deelgemeenten Teuven en Remersdaal tot het historische hertogdom Limburg, dat nu grotendeels Luiks is.

Zie ook

Externe link