Leenregister

Uit Genealogie Limburg Wiki
Versie door AJW (overleg | bijdragen) op 1 jun 2012 om 20:36 (Zie ook)
(wijz) ← Oudere versie | Huidige versie (wijz) | Nieuwere versie → (wijz)

In het feodale stelsel, ook wel leenstelsel genoemd, was het leenregister een belangrijk instrument om bij te houden of alle leenmannen hadden voldaan aan de verplichtingen tegenover hun leenheer. Een leenhof of leenkamer hield toezicht op de juiste gang van zaken, waarbij de leengriffier er voor zorgde dat alles correct werd bijgehouden in de registers.

In Limburg bestonden meerdere van deze feodale verhoudingen en de archieven bevatten diverse registers met genealogische gegevens. Bij de grotere manlenen betreft het veelal personen van adel of afkomstig uit het patriciaat, maar met name bij kleinere lenen zoals kluppellenen komen we ook andere lagen van de bevolking tegen.

Het komt ook vaak voor dat een leengoed zo omvangrijk was, dat de landerijen werden bewerkt vanuit meerdere boerderijen. De leenman kon deze dan op zijn beurt als onderleen beschouwen en in leen geven aan pachters of keuterboeren. Ook van deze onderlenen werden vaak registers bijgehouden.

Een leenregister of leenaktenboek bevat gewoonlijk:

  • leenverheffingen of relevaties, ook wel relief genoemd, waarbij de hulder, ophelder of leenhouder de leeneed aflegde
  • afschriften van akten van belening waarin de leenheer verklaarde wie hij met leengoed had beleend
  • reversalen waarin de leenman verklaarde dat hij was beleend
  • octrooien waarbij de leenman toestemming kreeg om het leengoed als onderpand te stellen

en regelmatig ook afschriften van:

Zie ook

  • leenhof. Hierin worden ook enkele voor Limburg belangrijke leenhoven vermeld.
  • leenkamer

Literatuur

G.H.A. Venner, Inventaris van het archief van het Hof van Gelder te Venlo 1717–1795