Kasteel Arcen

Uit Genealogie Limburg Wiki
Het nieuwe kasteel van Arcen heette eerder Huys den Kamp.

Arcen had vroeger twee kastelen: het in de 16e eeuw verdwenen Aldt Huys en het Huys den Kamp, gebouwd rond het begin van de 16e eeuw. Het is dit laatste kasteel dat we tegenwoordig kennen als Kasteel Arcen.

Wynand Schenck van Nydeggen wordt in 1498 genoemd als eigenaar van een "haef bij der moelen, geheyten den hoff op ten Kamp". Zijn dochter Aleid trouwde in 1503 met Reiner van Gelder, bastaardzoon van Karel van Egmond, hertog van Gelre. Het echtpaar liet vóór 1511 (eerste vermelding) een nieuw kasteel bouwen, aanvankelijk Nye Huys of Huys den Kamp genaamd maar later bekend als het Huys Arcen. Dit kasteel zag er anders uit dan wij het nu kennen. Zo stond op de noordoosthoek (d.w.z. links achter) een grote ronde toren, 14 meter in doorsnede en opgetrokken uit mergelsteen.
Reiner overleed in 1522. Aleid Schenck hertrouwde zeven jaar later met Dirk van der Lippe genaamd Hoen. Toen Aleid in 1536 overleed, erfde haar zoon Dirk van Gelder het kasteel en de heerlijkheid Arcen.

De hof Op ten Kamp wordt voor het eerst vermeld in 1498. Reiner van Gelre bouwde er na 1503 een nieuw kasteel. Dit werd in 1646 verwoest bij een belegering van Venlo, maar weer snel herbouwd.

In 1646 werd het 16e-eeuwse kasteel geheel verwoest door troepen van Frederik Hendrik bij een belegering van Venlo. De bewoners, Marcelis van Gelder en zijn vrouw Johanna Maria van Lützenrode, namen echter de herbouw snel ter hand. Aanvankelijk bewoonden ze het gedeelte dat als eerste werd hersteld: de huidige voorburcht. Boven de ingang hangt hun alliantiewapen met het jaartal 1653. Met de dood van Marcelis in 1656 kwam er mogelijk een voorlopig einde aan de herstelwerkzaamheden. Later woonde in de voorburcht ook hun zoon Johan Godfried, die in 1661 trouwde met zijn achternicht Maria Constantia van Pallandt. Dit echtpaar begon met de herbouw van het huidige kasteel, maar ze maakten de voltooiing niet meer mee.

Alliantiewapen van Marcelis van Gelder en Johanna Maria van Lützenrode, 1653.

Het was hun zoon Adolf Reiner van Gelre, in 1695 getrouwd met Anna Maria Barbara Beatrix von der Recke zu Steinfurth, die hun alliantiewapen op het fronton van het middenrisaliet lieten aanbrengen. Van enkele jaren later, namelijk 1713, stamt de tiendschuur, gelegen tegenover het poortgebouw maar buiten de buitenste omgrachting.

Alliantiewapen van Adolf Reiner van Gelder en Anna Maria Barbara Beatrix von der Recke, gehuwd 1695.
Alliantiewapen van Christian August van Gelder en Francisca van Nesselrode, 1763.

Bij een modernisering in het midden van de 18e eeuw werd de ingang veranderd. Wijzigingen aan enkele schouwen wijzen eveneens op een modernisering in deze periode. Tussen de binnen- en buitengracht verrees rond 1760 een drievleugelig bijgebouw met koetshuis en oranjerie. Het alliantiewapen van Christian August van Gelder en Francisca van Nesselrode uit 1763, aangebracht op de binnenzijde van de toegangspoort, herinnert aan de eigenaren in het midden van de 18e eeuw.

Op het eind van de 18e eeuw verdwenen de Van Gelders van kasteel Arcen. Hierna was het in handen van de families Van Wijmar von Kirchberg en Van Dalwick zu Lichtenfels. Bij een grote brand in 1806 ging de gehele linkerbeuk van het U-vormige kasteel in vlammen op.

In de 19e eeuw werd het kasteel eigendom van de familie Wolff Metternich. Na 1855 werd de linkerbeuk door deze familie herbouwd, echter zonder de noordwestvleugel waar nu een grote plataan het beeld domineert. In 1916 brandde ook de oranjerie af.

De gebouwen werden hierna gedeeltelijk bewoond door de uit Zwisterland afkomstige beeldend kunstenaar August Deusser 1870-1942) en zijn familie, die het kasteel op het eind van de Eerste Wereldoorlog kochtten. Het gezin verliet kasteel Arcen in 1931. Het midden van de 20e eeuw betekende vooral een periode van leegstand en verval. In 1976 verkocht de Stiftung Antonie Deusser het landgoed aan de Stichting Het Limburgs Landschap, die het slot in de jaren 1986-'88 restaureerde.

Het was vooral dankzij de inspanningen van amateur-archeologe en -historica mej. Jo Stoel uit Lomm dat de geschiedenis van kasteel Arcen werd ontrafeld. Een gedeelte van het huisarchief van kasteel Arcen kwam namelijk via de familie Van Gelder terecht op kasteel Thurnstein in Beieren. Mej. Stoel bracht vele bezoeken aan dit archief en uiteindelijk lukte het haar om vele kopieën van stukken die betrekking hebben op Arcen naar het gemeentearchief van Venlo te halen.

De achterzijde van kasteel Arcen.

Literatuur

  • J.G.M. Stoel, De kastelen van Arcen, Castellogica, Vol. 1991, II.
  • Wim Hupperetz, Ben Olde Meierink en Ronald Rommes (eindred.), Kastelen in Limburg - Burchten en landhuizen (1000-1800), blz. 147-149.

Externe links