Hurpesch

Hurpesch (Limburgs: Hurpesj) is een gehucht bij Mechelen gelegen in de voormalige gemeente Wittem en nu in de gemeente Gulpen-Wittem.

Naam

De naam is een noordelijke uitloper van het Waals-Franse naamtype Heurtebise, samengesteld uit heurter (botsen) en bise (gure noordenwind), meegebracht door Franstaligen, dat vergelijkbaar is met een naam als Wintraak en een plaats aanduidt die veel wind vangt. Een oude schrijfwijze rond 1350 is Hortpesch.

Geschiedenis

In een akte uit 1369 wordt Lenart van Hurtpece als leenman van de Heren van Wittem vermeld.

Monumenten

• Vakwerkhuizen.
• Het kasteel Hurpesch lag tot haar sloop in 1696 in het zuidwesten van Mechelen, op de rechteroever van de Geul nabij de plek waar de Klitserbeek in de river vloeit. Het kasteel wordt als leengoed genoemd in 1325 met als eigenaar Gilles van Horpesch. In de zestiende eeuw is het goed in bezit van de familie van Wallum genaamd Horpisch, waarschijnlijk nazaten van de oorspronkelijke dertiende-eeuwse familie Horpesch. In de zeventiende en achttiende eeuw wisselt het goed meerde malen van eigenaar en uiteindelijk krijgt de vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten het in de twintigste eeuw in bezit. Het huidige gebouw dateert uit de achttiende en negentiende eeuw. In 1993 is er archeologisch onderzoek uitgevoerd waarin werd aangetoond dat de boerderij oorspronkelijk op een kunstmatig eiland van ongeveer 50 meter doorsnede heeft gelegen met eromheen een gracht van 10 meter breed. Aan de zuidzijde van het eiland waren de grachten zelfs 40 meter breed, de huidige boerderij staat op de noordzijde van het eiland. Hierdoor wordt het aannemelijk dat het oorspronkelijke kasteel aan de zuidzijde heeft gelegen, gezien de breedte van de gracht en is het eveneens aannemelijk dat de boerderij een voortzetting moet zijn van de voorburcht van het kasteel.