Fliegerhorst Venlo

Uit Genealogie Limburg Wiki

Op basis van artikelen in de Nederlandse en Duitse Wikipedia en verder bewerkt

Op het gebied Venloer Heide tussen Leuth, Herongen en Venlo is in het begin van de Tweede wereldoorlog de vliegbasis Venlo-Herongen gebouwd, de Fliegerhorst Venlo, die tussen 1941 en 1945 door de Duitsers is gebruikt als basis voor nachtjagers. Het was een van de grootste militaire vliegvelden van Europa. Op Nederlands grondgebied zijn de meeste restanten grondig opgeruimd, op het Duitse gedeelte is bijna alles nog in de staat zoals het is achtergelaten. De verkeerstoren staat op de Nederlandse monumentenlijst, terwijl de voormalige hangars op de Duitse monumentenlijst staan. Ook is het rolbanenstelsel nog goed herkenbaar. Deze vliegbasis, intussen grotendeels teruggebracht tot zijn oorspronkelijke staat van het natuurgebied Groote Heide, wordt nu gebruikt als een recreatieterrein in de open lucht voor bijvoorbeeld modelvliegen. Ook bevindt zich hier een vliegveld voor zweefvliegtuigen.

De voormalige Vliegbasis werd tussen oktober 1940 en maart 1941 aangelegd op de Groote Heide bij Venlo en kreeg de naam Fliegerhorst Venlo. Al in het midden van de 19e eeuw was op een vlak deel van de Groote Heide ten oosten van Venlo een schiet- en oefenterrein van het Nederlandse leger. In 1913 kwam op deze locatie een bescheiden Nederlands vliegkamp dat door de Duitsers werd uitgebouwd tot een complex van in totaal 1075 hectare op het grondgebied van de Nederlandse gemeente Venlo en de (huidige) Duitse gemeentes Nettedal en Straelen. Het werk werd verricht door Nederlandse bouwvakkers en enkele honderden dwangarbeiders. De bouw van de basis was een prestatie van formaat, wanneer men bedenkt dat op 20 oktober 1940 de oude situatie nog volledig bestond en dat vijf maanden later, op 18 maart 1941, de basis operationeel was en de eerste nachtjagers al tegen Britse bommenwerpers werden ingezet.

Het complex met twee startbanen van 1450 meter en één van 1200 meter was uitgerust met de modernste veiligheidsinstallaties, radioapparatuur en nachtverlichting met 2000 lampen. Door de Fliegerhorst liep een netwerk van wegen met een totale lengte van 48 kilometer tussen hangars, onderkomens, werkplaatsen, casino's, voetbal- en tennisvelden.

Tussen januari 1943 en augustus 1944 werden 75 à 100 aanvallen door Mosquito's op de Venlose basis uitgevoerd waarbij een groot deel van de bommen buiten de vliegbasis is neergekomen. Op 3 september 1944 werd de vliegbasis volledig verwoest in een ongecoördineerde actie van honderden Britse vliegtuigen.

Na de Tweede Wereldoorlog werden de overblijfselen van de vliegbasis, met uitzondering van de luchtverkeerstoren met naastgelegen commandobunker en één hangar, opgeruimd. Op het Nederlandse deel van de voormalige vliegbasis maakt een zweefvliegvereniging nog gebruik van het terrein ten zuiden van de start- en landingsbanen; een oude hangar doet dienst als onderkomen. De oude luchtverkeerstoren - die onder monumentenzorg staat - wordt gebruikt als klimmuur. Op het Duitse deel heeft de Bundeswehr een depot en oefenen NAVO-militairen. Het grootste deel van het terrein is vrij toegankelijk en ruïneresten herinneren aan het verleden.

De Förderverein

De Förderverein Ehemaliger Fliegerhorst Venlo e.V. is een Nederlands-Duits initiatief met de bescherming en het behoud van de historische overblijfselen van de vliegbasis als doel. Op het terrein worden rondleidingen georganiseerd.

Literatuur

  • Rheinischen Landesamt für Bodendenkmalpflege (Hg.): Der Westwall. Vom Denkmalswert des Unerfreulichen, Führer zu den archäologischen Denkmälern im Rheinland, Text und Karten 1:50.000, 2. Ausgabe 1998, blz. 297 e.v.
  • Kreis Kleve: Der Zweite Weltkrieg zwischen Rhein und Maas, Heinz Bosch, 4. Ausgabe 1977, blz. 122–134.
  • M. Hogenhuis, Fliegerhorst Venlo - De rol van Luftwaffe-vliegveld Venlo in de Duitse luchtverdediging in WO-II (ongepubliceerde doctoraalscriptie, Amsterdam 1995).
  • Hub Groenveld, Vliegveld Venlo: van bevrijding tot ontmanteling, Venlo 2005.

Externe links