Domein

Uit Genealogie Limburg Wiki

Naar Wikipedia

Onder domein wordt in de loop der eeuwen in het algemeen verstaan een eigendom van een hoogste machtshebber in een bepaald gebied. Aanvankelijk was dat een landsheer, graaf of ambachtsheer, bij opkomende staatsvorming vaak overgaand op de gewestelijke Staten en later op de nationale staat. De term wordt meestal in het meervoud gebruikt en is afgeleid van het Latijnse woord dominium, dat 'heerschappij', maar ook 'eigendom' betekent. De afgeleide term domaniaal komt terug in begrippen als 'domaniale duinen' en 'domaniale mijn'. De exploitatie van kleinere, particuliere domeinen wordt het domeinstelsel of hofstelsel genoemd.

Het beheer van domeinen werd door de eigenaren vaak opgedragen aan rentmeesters. Vanaf de Franse tijd werd het beheer der domeinen in feite een staatsaangelegenheid.

Staatsdomeinen

De domeinen van de Staat der Nederlanden werden vanaf de 19e eeuw beheerd door een afzonderlijke dienst van het Ministerie van Financiën, die achtereenvolgens bekend stond onder de naam Directie der Domeinen, Dienst der Domeinen, Dienst Domeinen, Domeinen Onroerende Zaken en sinds 2009 Rijksvastgoed- en Ontwikkelingsbedrijf (RVOB). De uitvoering was opgedragen aan regionale eenheden (inspecties) waar in de loop der tijd functionarissen werkten met de naam agent, ontvanger, inspecteur en rentmeester. De domeinen van de koning heten Kroondomein (het Loo) en worden door afzonderlijke rentmeesters beheerd.

De omvang van de domeinen van de staat kon uitbreiding ondergaan door landwinning en inpolderingen. Enkele grotere voorbeelden daarvan zijn de Wieringermeer en Noordoostpolder, waar het domeinbestuur een belangrijk aandeel had in de vroegste ontwikkeling.