Commanderij van Sint-Pieters-Voeren

Uit Genealogie Limburg Wiki
Versie door Ad Welschen (aka AJW) (overleg | bijdragen) op 10 feb 2013 om 17:22 (→‎Geschiedenis)
(wijz) ← Oudere versie | Huidige versie (wijz) | Nieuwere versie → (wijz)
De printervriendelijke versie wordt niet langer ondersteund en kan weergavefouten bevatten. Werk uw browserbladwijzers bij en gebruik de gewone afdrukfunctie van de browser.

De Commanderij van Sint-Pieters-Voeren is een kasteel in Maaslandse renaissance-stijl in Sint-Pieters-Voeren, deelgemeente van Voeren in Belgisch Limburg. Het is een voormalige commanderij van de balije Alden Biesen van de Duitse Orde.

Geschiedenis

Bij zijn intrede in de Duitse Orde in 1242 schenkt Daniël van Voeren al zijn bezittingen in het graafschap Dalhem aan deze orde, die sinds 1220 aan de andere kant van de Maas (in Alden Biesen) gevestigd was.[1] Sindsdien en tot aan de Franse Revolutie is het grondgebied van Sint-Pieters-Voeren als vrije rijksheerlijkheid onder het gezag van de Duitse keizer, een enclave in het graafschap Dalhem.
In 1320 is er reeds sprake van een commandeur van Bronckhorst. Samen met 11 andere balijen hing Sint-Pieters-Voeren af van de landcommanderij van Alden Biesen. Het huidige kasteel was de commanderij, de verblijfplaats van de commandeur. Sint-Pieters-Voeren kende in de loop van de geschiedenis 39 commandeurs.

Het oudste deel van het gebouwencomplex is de L-vormige vleugel met toren, een verbouwing uit het begin van de zeventiende eeuw, voltooid door Willem Quaest de Beeck (commandeur van 1631 tot 1661). Een dubbele, gebogen kwartslagtrap leidt naar het bordes. Dit bordes en de gesmeed ijzeren balustrade van de trap zijn versierd met het kruis van de Duitse Orde. In het interieur zijn er verschillende schoorsteenmantels en een, in een kast ingebouwd altaar. Commandeur Quaest de Beeck was ook de bouwheer van de kerk van Sint-Pieters-Voeren, gebouwd tussen 1652 en 1661. Zijn grafsteen staat tegen de kerkmuur vlakbij de toegangspoort in de muur die kerk en kerkhof omringt. Verder bestaat het kasteelcomplex uit een hoevegebouw, stallingen en een poortgebouw, in de vorm van een rechthoek gegroepeerd rondom een binnenplaats, te midden van een park. In de hoeve wordt Voerense stroop in grote koperen ketels boven een houtvuur bereid volgens een oud recept.
De oorspronkelijke ringgrachten bestaan nog steeds en ze werden in 1885 uitgebreid met een aantal vijvers waarin forellen werden en nog steeds worden gekweekt, alsook steur en paling. In het park staat het brongebouwtje, opgericht door commandeur von Rolshausen zu Bütgenbach. In het fronton ervan staan naast zijn wapen, dit van grootmeester von Amspringen en grootcommandeur von Bocholtz. In het hekken staat de datum 1633. Door deze poort stroomt tot 4.000 liter water per minuut afkomstig van het verderop gelegen brongebied van de Voer, de rivier die de vijvers voedt en van hieruit doorheen Voeren loopt.

In 1798 werd de Duitse Orde opgeheven. De commanderij van Sint-Pieters-Voeren kwam achtereenvolgens in het bezit van verschillende eigenaars.
In 1893 werd het goed gekocht door baron L. de Potesta de Waleff. Hij bracht ingrijpende veranderingen aan de gebouwen aan. In het interieur liet hij muurschilderingen aanbrengen over het wedervaren van de ridders van de Duitse Orde en op de steunbalken van de benedenverdieping de wapenschilden van de commandeurs die er verbleven.
Het poortgebouw, naast het woonhuis, werd in 1910 afgebroken en aan de tegenoverliggende kant van het complex geplaatst met hergebruik van enkele oorspronkelijke elementen. In het fronton aan de buitenzijde staat een gevelsteen met het wapenschild van de familie de Potesta de Waleff en het opschrift: RESTAURATUM/MCMX (Gerestaureerd 1910), eronder een gevelsteen met het opschrift: ORDINIS TEUNON.CASTELLUM/ANNO MDCXV AEDIFICATUM (Kasteel van de Duitse Orde gebouwd in 1615). Sedert 2007 zijn de Vlaming Eric Rochtus en zijn echtgenote de eigenaars. Zij richten de gebouwen in als verblijf voor zichzelf en enkele ruimtes als gastenverblijf. De benedenverdieping zal op termijn ter beschikking komen voor kunsttentoonstellingen en culturele evenementen.

Noot

Bron

Bewerkt naar de Nederlandse Wikipedia [2]

Literatuur

  • "De kerk van Sint-Pieters-Voeren in haar rijke historische kader" door Guido Sweron & Jean-Marie Aussems, Davidsfonds Voeren 2001
  • Inventarisatie Vlaams Instituut voor het Onroerend Erfgoed (VIOE), voorheen: Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen, zie Commanderij van Sint-Pieters-Voeren