Aalbeek

Uit Genealogie Limburg Wiki
Van 1900 tot 1992 vormde het Jezuïtenklooster een markant punt in Aalbeek (foto begin 20e eeuw)

Aalbeek (Limburgs: Aolbaek) is een gehucht dat deel uitmaakt van de gemeente Nuth, in de Nederlandse provincie Limburg.

Van 1840 tot 1970 telde Aalbeek vrij constant 65 tot 70 woonhuizen in een slingerend droogdal (of grub). Daarna groeide het aantal woningen snel tot zo'n 115 stuks in 2009, overigens zonder het dorpsbeeld (lintbebouwing met veel voormalige boederijen) sterk aan te tasten. Het gehucht is omringd door land- en tuinbouwgebieden en natuur.

Naam

Eerste naamsvermelding als Oelbeek in 1324. Deze benaming duidt op 'laagliggend land, vochtige plek'.

Geschiedenis

Aalbeek is een van de oude nederzettingen in centraal Zuid-Limburg. Centraal in het dorp lag het landgoed Aalbeek van de familie Kerckherderen uit de zeventiende eeuw. Op het voormalige landgoed zijn een negental landhuizen gebouwd.

Aalbeek, hoe klein ook, behoorde tot aan de herindeling in 1982 tot twee gemeentes. Het grootste gedeelte hoorde bij Hulsberg, enkele boerderijen hoorden bij Wijnandsrade. Aan deze bijzondere situatie kwam een eind door indeling van heel Hulsberg en Wijnandsrade bij de gemeente Nuth.

Aalbeek in 1840

Aalbeek in 1840.

Bijgaande kaart geeft weer hoe het gehucht Aalbeek rond 1840 uitzag. De plattegrond van dit gehucht is sinds toen op het eerste gezicht nauwelijks veranderd. Er waren destijds 65 woonhuizen waarvan 6 op grondgebied van Wijnandsrade. Het gehucht telde 292 inwoners in 1843. Het kerkdorp Hulsberg had toen 334 inwoners. Verdwenen namen van wegen:

  • Vauwerengats, na WOII omgedoopt tot Ruijtersweg. (Een vauweren of valderen was een hek of slagboom. In 1745 sterft ene Peter Snackers die woonde 'aent valderen in Albeck'.)
  • Ludderweg, tegenwoordig de Provinciale weg (naar) Hunnecum.
  • De Kerkweg of Aalbeker Kerkenweg, tegenwoordig de Aalbekerweg.

Vooraanstaande Aalbekenaren

Aan de hand van de eerste kadastrale minuutplans en de Oorspronkelijke Aanwijzende Tafel (OAT) kan een gedetailleerd beeld van de toenmalige Aalbekenaren worden verkregen. Vooraanstaande inwoners in 1840 waren (de nummers verwijzen naar de kaart, niet naar de huidige huisnummers):

  • (nr. 21) Lambert Sijben (1775-1847), burgemeester van Hulsberg van 1837 tot 1842. Hij was landbouwer met redelijk wat grond. Tijdens zijn ambtsperiode kwam Nederlands Limburg aan Nederland (1839).
  • (nr. 49) Mathijs Walther Ruijters (1785-1852) uit Maastricht. Hij staat te boek als rentenier (87 hectare grond in Aalbeek en omstreken) en bewoonde samen met zijn vrouw Anna Catharina Nieuwenhuijs (1783-1867) het landgoed Aalbeek. Zij volgden de bekende Karel Andries Membrede (1758-1831) op als eigenaar van dit buitenverblijf.
  • (nr. 62) Jan Mathijs van Oppen (1774-1850). Hij was de eerste burgemeester (maire) van Hulsberg tussen 1800 en 1805. Later was hij actief als landbouwer en landmeter. Hij had zowel in de gemeente Hulsberg als Schimmert ruim 16 hectare grond en twee huizen in bezit. Diens zoon Jan Bernard van Oppen had een brouwerij bij nr. 59.

Verder was de Maastrichtse rentenier Jan Lodewijk Keunings eigenaar van enkele panden (nrs. 31-32). Hij was een kleinzoon van barokarchitect Matheius Soiron.

Bewoners in 1840

Onderstaande tabel geeft per woonhuis de namen van de eigenaren. Aangezien sommige eigenaren elders wonen en sommige andere meer dan één woonhuis hebben in Aalbeek, zijn er ook 10 tot 15 pachters of huurders. Van hen zijn de namen niet via het kadaster te achterhalen. In Genwiki zijn genealogieën opgenomen van veel families waarvan nazaten in 1840 in Aalbeek woonden. Het gaat onder andere om Raven, Eggen, Waltmans, Bemelmans, Horstmans, Frissen, Cobben en Meijs.

nr. perc. achternaam voornaam beroep elders echtelieden in Wiewaswie-spelling (jaar van overlijden) Opp(Ha)
1 121 Starmans Pieter wed. dagl Peter Starmans (1836) en Maria Anna Theunissen (1844) 0,5
2 122 Starmans Mathijs landb Jan Mathijs Starmans (1848) en Maria Catharina Brouns (1834) 4,5
3 136 Sijben Martinus landb Martinus Lorentius Sijben (1847) en Maria Helena Habets (1841) 3,7
4 129 Starmans Jan landb Joannes Starmans (1844) en Marie Catharine Bruls (1836) 6,2
5 866 Starmans M. landb zie nr. 2 4,5
6 871 Roeden Mathijs landb Mathijs Rooden (1880) en Maria Elisabeth Starmans (1843) 1,5
7 872 Thewissen Hubert schm Hubert Thewissen (1887) en Maria Anna Schovens (!) (1887) 0,8
8 112 Raeven Jan wed. landb Joannes Raeven (1826) en Maria Helena Hortmans (1852) 7,3
9 876 Habets Lambert landb Lambert Habets (1858) en Maria Elisabeth Raeven (1878) 0,3
10 102 Adriaans Mathijs leidk Jan Mathijs Adriaans (1882) en Maria Elisabeth Frissen (1856) 3,0
11 854 Eggen Lambert dagl Lambert Eggen (1861) en Maria Gertrudis Prickaerts (1844) 0,8
12 96 Steenbeusch Peter smid Jan Pieter Steinbusch (1848) en Anna Maria Eggen (1845) 0,4
13 53 Adriaans Mathijs leid Jan Mathijs Adriaans (1882) en Maria Elisabeth Frissen (1856) 3,0
14 849 Wouters Clemens landb Clemens Wouters (1869) en Joanna Catharina Schoorens (1879) 1,4
15 851 Wouters H. landb Jan Hendrik Wouters (1870) en Maria Josepha Valkenberg (1852) 1,0
16 63 Schaepkens Jan Hendrik landb Jan Hendrik Schaepkens (1884) en Maria Gertrudis Weusten (1862) 0,3
17 67 Vleugels Hendrik wed. dagl Henricus Vleugels (1823) en Maria Elisabeth Offermans (1847) 0,3
18 69 Silverentand Jan dagl Joannes Silverentandts (1843) en Marie Gertrude Schobben (1815) 0,0
19 904 Habets F. landb Franciskus Habets (1869) en Anna Maria Starmans (1879) 3,8
20 248 Bemelmans Mathijs landb Mathijs Bemelmans (1848) Joanna Catarina Houben (1822) 25,1
21 255 Sijben Lambert burg Lambert Sijben (1847) en Maria Joanna Habets (1847) 6,4
22 912 Curvers J. wed. erfg. landb Joannes Curvers (1810) en Maria Gertuijdis Heunen (1816) 2,5
23 913 Voncken J.W. wed. dagl Joannes Wilhelmus Voncken (1827) en Maria Margarita Eggen (1839) 0,3
24 914 Curvers Jan landb Lodewijk (!) Curvers (1871) en Maria Catharina Wouters (1879) 0,8
25 918 Meijs M. wed. landb Mathieu Meijs (1829 Heerlen) en Maria Anna Curvers (1858) 0,9
26 w349 Bemelmans Jan Mathijs landb zie nr. 20 25,1
27 w346 Habets Jan landb Joannes Christophorus Haberts (!) (1853) en Maria Helena Snakkers (1820) 1,7
28 297 Speesen Nicolous dagl Nicolaas Spiessen (1851) en Maria Catharina Habets (1855) 0,2
29 304 Syben Lambert burg Lambert Sijben (1847) en Maria Joanna Habets (1847) 6,4
30 305 Gijsen Jan Pieter wed. landb Jean Pierre Gijssen (1811) en Maria Catharina Vonken (1844) 0,7
31 313 Keunings Jan Lodewijk rent ja Joannes Ludovicus Keunings (1839) en Maria Catharina Habets (1829) 0,4
32 314 Keunings Jan Lodewijk rent ja zie nr. 32 0,4
33 345 Dekkers Maria Agnes dm Maria Agnes Dekkers (1856) 0,1
34 939 Raeven J. landb ja Jacobus Raeven (1893) en Joanna Maria Houben (1876) -
35 315 Schillings Herman bakk ja Herman Schellings (1853) en Maria Theresia Vouragen (1853) -
36 925 Eggen Mathijs kleerm Mathijs Eggen (1877) en Maria Catharina Klintjens (1857) 0,8
37 288 Schillings Jan Pieter dagl Joannes Petrus Schillings (1841) en Maria Helena Rutten (1853) 0,7
38 w342 Speckers Jan landb ja Jan Spijckers uit Nuth -
39 w338 Wouters Lambert landb Lambertus Wouters (1835) en Anna Mechtildis Willems (1852) 3,5
40 940 Kreijen Jan Andries kleerm Andreas Kreijen (1859) en Maria Anna Bindels (1872) 0,0
41 941 Houben M.A. landb Maria Anna Houben (1876) 1,6
42 943 Houben Frans Lambert landb Frans Lambertus Houben (1870) en Maria Elisabeth Vrenken (1868) 1,6
43 w328 Baltissen Anna Maria dm Anna Maria Baltus (1865) doorgehaald 0,0
44 w329 Baltissen Catharina dm ja Anna Catharina Baltussen (1892) doorgehaald 0,2
45 321 Dekkers Jan Leonard landb Joannes Leonardus Dekkers (1860) en Anna Mechtildis Wouters (1823) 1,1
46 952 Ruyters Mathijs Walther rent ja Mathias Walterus Ruijters (1852) en Anna Catharina Nieuwenhuijs (1867) 87,0
47 339 Wouters Jan Pieter landb Jan Pieter Wouters (1866) en Anna Mechtildis Senden (1860) 0,9
48 950 Frissen Jan Mathijs landb Jan Mathijs Frissen (1843) en Maria Elisabeth Horstmans (1848) 5,6
49 977 Ruyters Mathijs Walther rent ja Mathias Walterus Ruijters (1852) en Anna Catharina Nieuwenhuijs (1867) 87,0
50 575 Raeven Arnold landb Arnold Raeven (1833) en Maria Elisabeth Habets (1840) 4,4
51 413 Van Hees Joseph landb Joseph Van Hees (1842) en Anna Maria Van Oppen (1860) 3,0
52 957 Daemen Gilles landb Egidius Daemen (1856) en Maria Barbara Raven (1877) 0,8
53 961 Cobben Jan Michiel landb Michael Cobben (1842) en Helena Raeven (1876) 0,5
54 416 Waldmans Andries wed. landb Andre Waltmans (1800) en Ida Peters (1839) 1,8
55 419 Groenemeijer Toussaint wed. landb Toussaint Groenemeijer (1811) en Joanna Elisabeth Rentjens (1841) 2,0
56 984 Meys Renier landb Joannes Reinier Meijs (1859) en Maria Anna Knols (1868) 2,3
57 968 Habets Jan herb Jan Habets (1891) en Johanna Catharina Van Oppen (1890) 5,9
58 583 Habets Frans Pieter herb ja Frans Pieter Habets (1872) en Maria Margaretha Goorissen (1854) -
59 989 Van Oppen Jan Mathijs landb Joannes Mathias Van Oppen (1850) en Maria Anna Odekerken (1875) 36,5
60 589 Habets Frans Pieter wed. landb ja Pierre Francois Habets (1815) en Anna Maria Quix (1844 Schimmert) 0,3
61 590 Le Clou Andreas landb ja woonde in Gulpen met Maria Catharina Habets (1845) 2,1
62 1063 Van Oppen Jan Mathijs landb zie nr. 59 36,5
63 992 Snakkers Jan wed. landb Joannes Snackers (1829) en Maria Elisabeth Senden (1865) 0,3
64 993 Habets Erfg. Willem kleerm Willem Habets (1831) en Maria Emerentiana Wouters (1832) 2,1
65 995 Erven Jan Frans linnev Jan Gerard Erven (1884) en Maria Johanna Margaretha Gelders (1870) 1,4


Betekenis van de kolommen:

  • nr.: verwijst naar de nummers op de kaart 'Aelbeek in 1840'.
  • perc.: perceelnummer van de OAT Gemeente Hulsberg, Sectie A. De perceelnummers met een 'w' zijn van Gemeente Wijnandsrade, Sectie C. Alleen percelen waarop een 'huis' staat (dus geen 'gebouw') zijn opgenomen.
  • eigenaar, voornaam en beroep zoals in de OAT. Afkortingen voor beroepen, in volgorde van verschijnen: dagloner, landbouwer, schoenmaker, leijendekker, smid, burgemeester, rentenier, dienstmaagd, bakker, kleermaker, herbergier, linneverver.
  • elders: is 'ja' als de verblijfsplaats niet Aalbeek is.
  • echtelieden (jaar van overlijden): de namen zijn exact geschreven zoals in de overlijdensakte in Wiewaswie, inclusief eventuele spellingsfouten (zoals Schovens, Haberts). Dit vergemakkelijkt het nazoeken.
  • Opp(Ha): totaal landoppervlak in 1840 in eigendom in de gemeenten Hulsberg, Wijnandsrade, Schimmert en Nuth (niet altijd geteld, indien de personen buiten Aalbeek woonden).

Verantwoording

Bij het identificeren van personen met behulp van Wiewaswie is de volgende werkwijze gehanteerd:

  • Gezocht is naar personen die tussen 1810 en 1880 in Hulsbergse geboorte-, trouw- en overlijdensakten voorkomen.
  • Initialen in de OAT zijn vaak wel voluit geschreven bij naburige percelen van dezelfde eigenaar.
  • Als Hulsberg geen treffers opleverde, is heel Limburg als zoekdomein gebruikt. Als dat weer teveel kandidaten opleverde, is gericht in Nuth, Schimmert en Wijnandsrade gezocht. Daarvan komen alleen personen in aanmerking die blijkens de diverse akten rond 1840 enige tijd in de gemeente Hulsberg hebben verkeerd (bijv. kinderen bijgeschreven).
  • Indien daarna alsnog verschillende kandidaten voor een huiseigenaar bestaan, is gekeken naar de trouwakten van hun eventuele kinderen. Daarin wordt vaak expliciet 'Aalbeek' als geboorteplaats genoemd (Wiewaswie geeft in geboorte-akten vrijwel alleen gemeentenamen).
  • De toevoeging wed. en/of erfg. betekent dat de echtgenoot resp. beide echtelieden gestorven zouden moeten zijn voor 1840. Deze aanwijzing biedt echter geen garantie.
  • Bij resterende twijfel is nagegaan of er een familierelatie met de naaste buren bestond, wat niet ongebruikelijk was in die tijd.
  • Verder is van de personen van wie voldoende zekerheid over de identificatie bestaat de overlijdensakte opgezocht (soms buiten Hulsberg!) en datum en exacte naamspelling overgenomen, ook waar dat duidelijk fout was (bijv. Schorens werd Schovens, Habets werd Haberts). NB: Gelieve bij het maken van doorverwijzingen naar Genwiki-genealogiën deze Wiewaswie-spelling intact te laten.
  • Het landeigendom in hectaren is gebaseerd op de perceelregistraties van 1840 in enkel de gemeenten Hulsberg, Wijnandsrade, Schimmert en Nuth. Voor keuterboeren hoeven we niet verder te zoeken, maar sommige renteniers zullen ook buiten dit gebied landbezit hebben gehad. (In Wijnandsrade stond abusievelijk ook Membrede nog als levende eigenaar geregistreerd. Hij is gestorven in 1831 en zijn bezit van 11,1 Ha in die gemeente is in de tabel meegeteld bij zijn erfgenaam Mathijs Walther Ruijters.)

Aalbekenaren in de periode 1570-1800

In de letterindex van de Collectie Habets (toegangen tot de archieven van de Landen van Overmaas en notariële archieven) wordt Aalbeek veel genoemd als woonplaats of als plaats waar men bezittingen had. Op basis van deze collectie kan een indruk gekregen worden van Aalbeek tijdens het Ancien Régime. In onderstaande namenlijsten van Aalbekenaren zijn personen uitgezonderd die alleen bij landtransacties (als koper, verkoper of reingenoot) genoemd zijn, aangezien die niet in Aalbeek zelf hoeven te wonen. Waar in de collectie de gezinssamenstelling is genoemd, is deze overgenomen. Gekozen is voor periodes van 50 jaar, zodat personen meestal maar in één periode voorkomen. Alleen de eerste periode is korter: de oudste stukken dateren voor Aalbeek van circa 1570. Op deze wijze kan ook allereerste impressie worden gekregen van de omvang van dit agrarische gehucht (een 'vernoeming' is ofwel een koppel, ofwel een enkele persoon, ofwel een gezin):

  • 1570-1600: 45 vernoemingen
  • 1600-1650: 65 vernoemingen
  • 1650-1700: 55 vernoemingen
  • 1700-1750: 65 vernoemingen
  • 1750-1800: 95 vernoemingen
  • kadaster 1840: 65 huishoudens

De kadastrale registratie van 1840 toont dat voor de omrekening van 'vernoemingen' naar huishoudens nog een correctie voor periodeduur, toename van het aantal overgeleverde stukken met de tijd en eventuele schrijf- en interpretatiefouten in deze collectie nodig is.


Aalbekenaren ca. 1570-1600

Lintgen Bosch; Coen Boumans x Meyken Peters; Griet Brouns; Gerard Bruls; Thomas Bruls; Peter Bottelier; Jan Coumans x Meyke Wefers; Peter Coups x Peetgen; N.N. Cloops x Elisabeth Meyssen; Jan Driessen x Catharina Clements; Willem Driessen x Meyke Meyssen; Clement Dirckx; Trijneke Erffens; Arnold Frissen; Erken Frissen x Mettel Bonyes; Stas Frissen x Heylke Knauen; Hendrik Finiers x Neleken Heynen; Merten Habets x Mayke Snijders; Goessen Hermans; Claes Huntgens; Hendrik van Kirkraets en kinderen Jan, Thijs, Maria, Griet, Elisabeth; Thijs Knauen x Nelen en zonen Jan, Hans; Jan Knols x Meyke Bosch; Jan Krieger; Peter Lemmens; Jan Lemmens; Joeris Lat x Elisabeth Meessen; Paul Metsmekers x Maria Habets; Jan Meyssen x Nelen Frenckenen zoon Meys; Gerard Meyssen x Gertrud en zoon Jan; Gerard Meyssen x Gertrud van den Bongard; Gerard Meyssen alias Kleinberg en dochter Meyke Meyssen; Jacob Meyssen; Willem Moenen en broer Reiken Moenen; Jan Mullens; Jan Paumbroux alias Cremers; Merten Peters x Neleken Te.elmans; Thijs of Theven Pluymekers; Elisabeth Paeskens; Jan Raemeckers x Catharina Frissen, Peter Quix; Hubert Senden, Simon Symons en Goessen Symons; Jan Thisken.

Aalbekenaren ca. 1600-1650

Meys Ackermans x Maria Habets en zoon Willem; Jan Beckers alias Meyssen; Heyn Bisschops x Anna Gerardts; Jan Boesten; Werner Boonen x Meyke Smeets; Willem Borsten alias Schroders; Mathias Bosch; Martin Boshouwers x Maria Kanten; Willem Boshouwers x Judith Hanssen; Jan Brabants x Nelen Frissen; Peter Cluppels x Joanna; Aret of Jan Croppen x Elisabeth Bellartz; Clement Deckers x N.N. Symons en zoon Martin; Willem Frenken der rameker; Catharina Frissen; Geurt Frissen, broer Peter en zuster Maria, zoon Peter; Peter Frissen en kinderen Elisabeth x Lens Tans, Peter, Cornelia en Geurt Frissen; Jeuk Frissen x Anna Spee; Jan Gerardts; Roel Gherats x Johanna Bosch; Jan Gerkens alias Meyssen; Jan Ghiskens x Gertruid Habets; Jan Habets x Meyke Eggen; Goessen Hermans x Catharina Hoens; Goessen Huntgens x Cornelia Coenen; Claes Huntgens; Jan Huyben x Catharina Mullens; Jan Ivens alias Odekercken; Jan Kerckhederen de oude; Peter Knols x Catharina Jacobs; Jan Knols x Maria Bosch; Jan Lemmens; Willem Lonis x Jenne Frissen; Jan Loyens x Jenneke Knols; Everart van de Lyp x Nelen Busschops alias Simons; Peter Maenen X Mey Jacobs van Odekerken; Jan Meijs (of Meessen) x Catharina Mullens; Gercken Meyssen x Gertrud Pouls, dochter Elisabeth; Willem Moenen der rameker; Lienart Moenen x Maria Kriekels; Peter Moenen x Meyke Jacobs; Severin Mullens x Catharina Gerardts; Jaspar Mullens x Catharina Severens en kinderen Willem, Severin, Goossen, Catharina, Meyke; Jan Mullens x Meyke; Jan Paumbroux; Thijs Penris; Gerard Peters x Anna Gulpen; Jan Raemakers x Mayke en kinderen Lemmen, Catharina, Jan, Jacob, Willem; Willem Raven x Catharina Frissen; Jan Raven x Leenen Sleypen; Ard Roberts x Catharina Frissen; Jan Severens; Merten Schoenmakers x Elisabeth Rameckers; Willem Schroeders; Simon Simons x Catharina Boshouwers; Jan Smismans (kleermaker) x Anna Frissen; Reiner Snackers x Elisabeth Paumbroux; Frans Snackers x Trijn Hermans; Herman Snackers x Maria Beckers; Steffen Strabach; Goessen Tilmans alias Welten x Joanna Schepers; Jan Vaessen; Andries Vlodrops x Anna Paumbroux; Hendrik Wijnen x N.N. Frissen; Servaes Willems.

Aalbekenaren ca. 1650-1700

Jan Ackermans x Catharina Roelants; Jan Beckers alias Meyssen; Mathijs Bosch (deurwaarder); Jan en Jacob Bosch, broers; Jenneke, Kerst en Catharina Bosch, broers en zussen; Thijs Bosch x Oda Queyssen; Hendrik Brouns x Catharina Frissen; Jan Coenen x Mettel Frissen; Ard Coenen x Jenne Roberts ; Jan Cools x Catharina Buskens; Hendrik Crijns x Johanna Rentiens; Hendrik Debie; Elisabeth Frissen; Jacob Frissen; Jan Frissen; Geurt Frissen; Steven Heilgers x Maria; Meyke Heynen; Catharina Hulkens; Goessen Huntgens; Lambert Huntgens (landmeter) x Anna Klinckenberg; Jan Kerckherderen x Maria Roebroex en kinderen Jan x Margaretha Borsten en Maria x Gerard Geuskens; Alof Knols; Peter Knols x Ida Houben; Peter Knols x Bina Willems; Jan Knols; Jeroen Linssen x Catharina Bottelier; Jan Loyens x Maria Heynen; Jan Loyens x Maria Simons(†1706); Lemmen Loyens x Maria Driessen; Jacob Loyens x Jenne Frissen; Jan van Mechelen x Catharina Schiffelers; Mees Meessen alias Heijnen en broer Heyn Meessen; Hartwig Menninghen x Maria Catharina Broens; Paul Meijs x Margaretha Huntjens; Jan Meyssen x Catharina Mullens en kinderen Willem, Gerard, Elisabeth, Catharina, Maria, Anna; Willem Moenen x Maria Waesmans; Henry Mullens x Joanna Frissen; Hendrik Onnouw x Anna Slangen, zonen Frans en Stephanus; Jan Packbier x Gertruid Weusten (†1742); Symon Paumbroux x Catharina Loyens; Jan Prevoo x Agnes Heunen; Frans Roebroek x Christina Moenen; Jan Rentgens (†1722) x Catharina Snackers (†1729); Frans Snackers x Maria Ubachs, zoon Frans; Herman Snackers (dorpsmeester van Hulsberg); Jan Smismans x Anna Frissen; Jan Thienen x Elisabeth Frissen; Andries Vlodrops x Margaretha Slangen; Peter Voncken, dochter Elisabeth.

Aalbekenaren ca. 1700-1750

Mathias Ackermans x Catharina Knols; Mathijs Ackermans (landmeter en schepen) x Jenne Beckers; Meys Ackermans x Anna Oversee, dochter Maria; Lambert Ackermans (†1750)x Catharina Boormans; Jan Ackermans (†1725)x Cecilia Fraipont(†1716); Mathias Baltus (†1729) x Helena Raven (†1724); Jan Baltus (†1713) x Anna Onnouw (†1720); Laurens Bertrand x Elisabeth Smismans; Lambert Bormans x Maria Helena Nelissen; Joes Bousten x Anna Cremers; Jan Colaris x1694 Heilken Ackermans; Hendrik Collaris x Catharina Knoren en kinderen Maria Helena, Gabriel en Jan; Art Crop x Elisabeth Bellarts; Christ Crousen x Catharina Heynen; Steven Drummen x Maria Catharina Goyen; Lambert Eggen x Elisabeth Smeets; Mathias Frissen x Helena Ramakers; Lenert Frissen x Anna Schuls en kinderen Mathias, Jenne, Barbara; Houb Frissen x Mechtel Packbier; Jan Frissen x Maria Curvers; Gilis Gelders (†1765) x1 Mechtel Houben (†1761) x2 Maria Vaessen; Mathijs Ghijsen (†1740) x Anna Bellen (†1737); Cornelus Habets x Maria Tans; Erken Hendrix x Elisabeth Frissen; Daem Hendrix x Anna Lassau; Nicolaes Hermens x Agnes Brabants; Jan Houben x Catharina Kelleners; Peter Houpperichs x Agatha Houben; Nicolaas Huntgens; Lambert Huntgens; Peter Huntgens/Canisius (landmeter); Hendrick Jongen x Maria Ackermans; Jan Jongen x Maria Geurts; Willem Knols (†1754) x Cornelia Huntgens (†1738); Coen Lahay (†1750)x Anna Ackermans(†1760); Gerard Lenssen (†1745) x Catharina Massing (†1747); Wouter Limpens (advocaat en schatheffer, †1743) x Elisabeh Kerkherderen (†1750); Gerard Linssen x Elisabeth Houben; Hendrik Van Oppen x1 Maria Gijsen (†1727) x2 (Arensgenhout) Maria Snackers (†1778); Frans Overzee x1706 Anna Aerts; Gerard Packbier x Maria Engelen; Nijst Packbier x Catharina Schoenmakers; Steven Ramakers x Maria Haerst; Mathijs Reintjens x Helena Meijers; Jan Rentgens x Joanna Drummen; Joes Rietraet x Anna Maria Janssen; Bartholomeus Roelants; Melchior Sauveur x Elisabeth Limpens; Peter Schillings x Maria Heynen; Merten Sijben (†3-12-1737) x Maria Habets, zoon Mathijs; Jan Sleypen x Catharina Willems; Peter Snackers aent Valderen in Albeck (†1745) x1 Margaretha Coecx(†1708), x2 Elisabeth Quicks, zoon Hendrick; Geurt Snackers, zoon Frans; Meerten Snackers; Mathijs Starmans (†1766) x1 Anna Odekercken(†1723) x2 Catharina Ackermans(†1777); Nicolaes Swelsen; Willem Swaerts x Elisabeth Onnouw; Peter Tacken x Comelia Rentgens; Machiel Voncken x Elisabeth Roulants; Comelus Vrancken x Helena Vlecken; Anthoon Waltmans x Catharina Rentgens; Jan Wijnen x Maria Snackers; Dionijs Willems x Judith Vrancken; Peter Wouters. Joannis Christophorus Willems (†1729) x Joanna Hermans (†1708), en zijn moeder Helena Frissen (†1708).

Aalbekenaren ca. 1750-1800

Frans Ackermans (†1770) x1 Judith Knols (†1733) x2 Maria Eggen (†1770); Frans Ackermans x Maria Cuijpers(†1800); Hendrick Ackermans; Lambert Ackermans x Catharina Bormans; Winand Adriaens x Maria Joanna Douven; Willem Adriaans x Gertrud Lahaye; Jan Baltus (†1802) x Maria Sassen(†1797); Jan Baltus (†1811) x Barbara Hendrickx (†1803); Lambert Baltus (†1830) x Catharina Bormans; Jan Beckers x Aleth Starmans; Mathias Bemelmans x Johanna Catharina Houben; Jan Willem en Alphons Bemelmans; Joes Bousten x Anna Cremers; Maria Brouns; Willem Bruls x Judith Ackermans; Jan Curvers x Maria Gertrudis Huynen; Jan Curvers x Joanna Maria Rietraet (†1806); Joes Custers x Gertrud Haen; Jacob Deckers; Anthoon Deckers x Anna Maria Crijns; Jacob Drummen x Anna Barbara Timmers; Ida Eggen; Lambert Eggen (kleermaker)(†1804) x Anna Catharina Ramekers (†1825); Jan Peter Franssen x Anna Catharina Habets; Leonard Frissen x Maria Helena Baltissen; Jan Frissen x Elisabeth Slangen; Jan Peter Frissen x Anna Catharina Habets; Jan Gelders x Elisabeth Snackers; Jan Ghijsen x Joanna Ghijsen; Jan Ghijsen (†1745) x Catharina Weusten (†1781) (vroedvrouw); Reyner Ghijsen x Maria Catharina Willems; Helena Gielen; Hendrik Gilissen x Maria Ida Eggen; Cornelus Habets x1 Maria Frissen x2 Elisabeth Diricks; Jan Peter Habets; Jan Habets x Maria Johanna Schepers; Clemens Habets x Maria Cornelia Wijngarts; Servaes Habets x Maria Elisabeth Vleugels; Machiel Haen x Cornelia Drummen; Jan Haerst x Isabel Goessens (op Overste hof), zonen Jan Andries; Frans Haesen x Margaretha Dormans kinderen Karel, Martijn, Arnold, Maria Barbara, Maria Agnes, Anna Catharina, Maria Anna, Elisabeth; Mathijs Hermens (†1792) x Anna Catharina Schetters (†1795); Arnold Hermans x Anna Margaretha Snackers; Peter Houben (†1813) x Anna Maria Habets(†1785); Jan Houben (†1779) x Johanna Catharina Rietraet (†1797); Jan Peter Houben x Anna Maria Ackermans; Gerard Houtvast x Helena Gijsen; Lambert van Kan x Maria Catharina Linssen; Jan van Kan (†1809) x Anna Maria Willems (†1788); Cornelis Kempeners x Anna Hermans; Jan Keulmans x Anna Maria Thewissen; Peter Knols x Anna Philips; Jan Willem Knols x Maria Ida Lonis; Jan Lahaye x Maria Gertrud Steins; Wijnand Lahaye (†1748) x Anna Offermans (†1768); Leender Lahaye x Catharina Gerits; Jan Willem Limpens x Maria Agnes Liedekerken; Jan Linssen x Catharina Philips; Ida Mulkens; Mathias Van Oppen (†1800) x1 Catharina Pluymakers (†1755) x2 Joanna Hermans (†1787); Jan Hendrik Oudmans x Maria Helena Tullenaers; Peter Knols x Anna Philips; Jan Willem Ramakers x Anna Margaretha; Jan Raven; Gilis Raven; Arnold Raeven (†1779) x1 Catharina Gelders (†1777) x2 Maria Catharina Drummen(†1830); Dirk Reintjens (†1807) x Maria Lambrichts(†1807); Frans Reintjens x Maria Catharina Crijns; Judith Roebroek; Peter Theodorus Rutten x Maria Helena Habets; Jan Schepers x Anna Catharina Frissen; Jan Schillinx x Anna Maria Snackers; Thomas Hendricus Senden x Anna Catharina Snackers; Mathijs Sijben x Anna Elisabeth Willems; Mathias Silvertant x Anna Catharina Paumen; Jan Silverants (†1788) x Catharina Moenen(†1786); Jan Jacob Simons x Maria Elisabeth Timmers; Hendrik Snackers (†1775) x Elisabeth Knubben (†1779); Elisabeth Snackers; Frans Snackers x Maria Helena Habets; Herman Snackers (†1777) x Maria Catharina Oversee (†1777), kinderen Anna Maria en Mathijs; Mathijs Snackers (†1809) x Joanna Maria Habets (†1815), zoon Hermanus; Hendrik Starmans (†1776) x Emerantia Rietraet (†1776); Willem Swartmans x Catharina Caldenborch; Nicolaas Swelsen; Mathijs Timmers (†1776) x Maria Ackermans (†1810); Jan Voncken x Anna Maria Frissen; Frans en Peter Vrancken, broers; Andries Waltmans x Ida Peters; Peter Weusten x Gertrud Ramakers; Jan Willems x Anna Catharina Ghijsen; Hendrik Wijnen x Maria Snackers; Peter Willems x Mechtel Habets; Joseph Willems x Agnes Bruls; Willem Willems; Mathias Willems.

Trivia

Rijksgrens dwars door Aalbeekse carré-hoeve

Van 1661 tot 1795 viel Aalbeek onder twee wereldrijken. Net als in veel andere dorpen in Zuid-Limburg lag hier een grens tussen de Staatse en Spaanse (vanaf 1713 Oostenrijkse) Nederlanden. Twee groepjes boerderijen vielen onder Wijnandsrade, dat toen bij het Habsburgse rijk hoorde. De rest van Aalbeek maakte deel uit van het Land van Valkenburg dat na de Tachtigjarige Oorlog overging naar de Republiek der Verenigde Nederlanden.
Grens dwars door hoeve in Aalbeek.
In die tijd was ook de Bies van Schimmert gescheiden, en Hollands Walem van Spaans Walem. Bijzonder is echter dat de grens in Aalbeek dwars door een grote boerderij liep. Dat is te zien op de Oostenrijkse kaart van Ferraris uit 1777. Deze carré-hoeve lag ter plaatse van de huidige adressen Nieuwenhuysstraat 32 en 34. Dit betrof beslist geen tekenfout, want de situatie is later vastgelegd als gemeentegrens tussen Wijnandsrade en Hulsberg. Jan Pieter Schillings was in 1840 eigenaar van het westelijke deel. Daarbij hoorde tevens de binnenplaats en de grond aan de straatzijde. Jan Spijckers (die zelf in Terstraten-Nuth woonde) was in dat jaar eigenaar van het oostelijk deel en van het erf ernaast.

Deze vreemde grensligging in Aalbeek vloeit voort uit de ligging van de gebiedsdelen van de Heerlijkheid Wijnandsrade en is waarschijnlijk reeds in de late middeleeuwen tot stand gekomen. Ook de parochiegrens tussen Hulsberg en Wijnandsrade viel er tot 1953 ongeveer mee samen.[1]

Voor de bewoners van Aalbeek had het feit dat ze tot verschillende wereldrijken behoorden vooral gevolgen voor de belastinginning, rechtspraak en legerdienst. In het dagelijkse leven was er waarschijnlijk weinig van te merken. Wel zullen de beperkingen die de katholieken in de Staatse Nederlanden opgelegd werden merkbaar geweest zijn.

Tot de herindeling van 1982 bleef deze grens als gemeentegrens intact. Zij bepaalde waar je gemeentebelasting betaalde en moest stemmen. De even huisnummers aan de Nieuwenhuysstraat hadden zelf twee postcodes, eentje van Hulsberg (6336) en eentje van Wijnandsrade (6363). Die laatste is geschrapt.

De oude rijksgrens leefde nog enkele tientallen jaren administratief voort als Kadastrale Gemeentegrens. Door een kadastrale herindeling rond 2010 in de gemeente Nuth verdween ook dat administratieve aspect.

Anna Maria Baltissen en kinderen

Interessant is de casus van Anna Maria Baltissen (Klimmen 1783- Aalbeek 1865). Zij was een dochter van Joannes Baltissen (Aalbeek 1751 – Aalbeek 1811) en Anna Barbara Hendrix (Klimmen 1758 - Aalbeek 1803). Ze woonde als ongehuwde moeder met drie onwettige kinderen in een klein huisje aan de Achterste Lange Gats in het veld bij Aalbeek (op grondgebied van de gemeente Wijnandsrade). Ook haar beide dochters kregen kinderen die niet door een huwelijk gewettigd waren. Haar zoon Alexander was de laatste Aalbeekse naamdrager Baltus/Baltissen, een familie die vijf of zes generaties lang in dit dorp heeft gewoond. De kinderen van Anna Maria waren:

  • 1. Anna Catharina Baltissen, geboren Wijnandsrade 30-1-1811. Ze woonde bij haar moeder in Aalbeek toen ze tussen 1835 en 1846 vier kinderen kreeg. Hun vader(s) werd(en) niet vermeld en van één kind werd geen geboorte-akte opgemaakt.[2] Pas na de dood van haar moeder trouwde Anna Catharina in 1868 in Wijnandsrade met Gaspard Jozeph Meijs. Anna Catharina Baltissen overleed 8-11-1892 in Wijnandsrade.
  • 2. Maria Elisabetha Baltissen, gedoopt Hulsberg 2-3-1815 (filia illegitima), niet aangegeven bij de Burgerlijke Stand. Haar eerste baby werd bij haar huwelijk met Hubertus Honneff in 1844 te Wittem gewettigd. Opmerkelijk is dat ze op 2-4-1865, tijdens haar huwelijk, een zoon kreeg die door haar echtgenoot (die in 1868 overleed) kennelijk niet erkend werd.
  • 3. Alexander Baltissen, geboren Hulsberg 9-3-1821, ongehuwd overleden Hulsberg 27-1-1896.

Bokkenrijders

De gemeenschap in Aalbeek werd relatief zwaar getroffen door de processen tegen de bokkenrijders. Zeven personen zijn rond 1775 terecht gesteld of verbannen:

  1. Willem Adriaens
  2. Arnold Hermans
  3. Lambert Ackermans
  4. Hendrik Habets
  5. Hendrik Collaris
  6. Joannes Ceulmans
  7. Joannes La Haye

Bronnen

Algemene bronnen:

  1. Jos L'Ortye, Pastoor Pluijmaekers van Wijnandsrade (1813-1835), in Bulletin51 (2013)
  2. Informatie van Fred Baltus

Medewerkers

  • Eerste versie: Edwin Verheijen, december 2010
  • Uitbreiding Collectie Habets: Edwin Verheijen, februari 2012
  • Uitbreiding Landbezit in hectares: Edwin Verheijen, met dank aan de inventarisaties van Maurice Stevens, maart 2017